De Tweede Wereldoorlog heeft nieuwe sporen achtergelaten in Groningen. Dat bleek toen in de Folkingestraat 10 struikelstenen werden geplaatst, waarin de muzikale familie Bollegraaf centraal stond, die werd vermoord in Auschwitz omdat ze Joden waren. Het gebeuren werd overschaduwd door het toegenomen antisemitisme in Nederland. Zo was te horen dat er angst is om in het openbaar met een kipa op te lopen en Dodenherdenking op 4 mei wordt gemeden.
“Dit nooit meer.” Sinds de Tweede Wereldoorlog leefden velen van ons in de veronderstelling dat antisemitisme niet meer aan de orde was. Toch worden Joden worden, op internet en op straat, steeds vaker uitgescholden en bedreigd. Voor Elle – 33, moeder van Sarah (4) en Aviva (6) – is dat de reden dat ze besloot met haar gezin bij haar familie in Israël te gaan wonen.
Wanneer het gaat over de Oekraïense geschiedenis valt op dat veel mensen in West-Europa wel bekend zijn met Oekraïense nazi’s uit de Tweede Wereldoorlog zoals Bandera. Maar de Holodomor (letterlijk plaag van honger) is lang niet bij iedereen bekend is. Zonder de Holodomor kun je simpelweg het Oekraïense handelen in de huidige oorlog met Rusland niet begrijpen, maar ook niet waarom Oekraïense opportunisten vanaf 1941 collaboreerden met nazi-Duitsland.
In “Het Nazi-complot. Het geheime plan om Roosevelt, Stalin en Churchill te vermoorden tijdens de Tweede Wereldoorlog”, de Nederlandse vertaling van “The Nazi Conspiracy,” beschrijven Brad Meltzer en Josh Mensch hoe Nazi-Duitsland trachtte de Grote Drie bij de conferentie in Teheran, eind 1943, te vermoorden. De Amerikaanse uitgever promoot het boek met de woorden: “Weinig bekend waargebeurd verhaal over een nazi-complot om FDR, Stalin en Winston Churchill te vermoorden.” Maar dit verhaal is noch waargebeurd noch weinig bekend.
Geestelijke en artistieke vrijheid wordt na de Tweede Wereldoorlog gevierd en bevestigd met een nieuwe avant-garde beweging; Cobra staat voor Copenhague, Bruxelles en Amsterdam. Opgericht op 8 november 1948 in Parijs. Het jaar 2023 viert een 75-jarig bestaan, maar zal wellicht een sluiting betekenen van het Cobra Museum voor Moderne Kunst in Amstelveen. Geen feest in Amstelveen. De begraafplaats in Auvers-sur-Oise toont overeenkomsten en tegelijkertijd een contrast.
De hoofdstedelijke burgemeester Halsema heeft zich teruggetrokken als spreker voor de Indië-herdenking op 15 augustus in Amsterdam. Daar wordt het einde van de Tweede Wereldoorlog in Zuidoost-Azië en de Japanse bezetting van Nederlands-Indië herdacht.