Kepes heeft voor de Amerikaanse non-gouvernementele organisatie Verité, waakhond op het gebied van arbeidsomstandigheden, onderzoek gedaan en in september een rapport uitgebracht over de misstanden in Peruaanse goudmijnen. 22 procent van het gedolven goud in Peru is volgens hem illegaal. Peru is de vijfde goudproducent ter wereld.
"Je kunt niet spreken van een maffia, zoals in de drugshandel, het zijn groepen die op kleinere schaal opereren, mensen die machines naar Peru halen en daar op zoek gaan naar goud. Deels zijn het buitenlanders: Chinezen, Russen, Brazilianen en Bolivianen. Soms worden ze gearresteerd en dan worden ze het land uitgezet. Ze worden niet justitieel vervolgd."
Al die jonge meisjes die je langs de kant van de weg ziet staan
Handel in seks
Het zijn, aldus de onderzoeker, gelukszoekers die geld willen verdienen ten koste van alles. Het regenwoud in Peru wordt omgegraven in de zoektocht naar goud en de bevolking wordt onder erbarmelijke omstandigheden te werk gesteld. Mensen krijgen een schamel loon en mogen het gebied niet verlaten. Als ze dat toch doen lopen ze het risico beschoten te worden.
Kepes: "Er worden gelukkig weinig kinderen te werk gesteld, maar wel veel jonge mensen. Die krijgen een contract voor drie maanden, periode waarin ze niet weg kunnen en vaak zie je dat iemand na negen maanden nog in de mijn werkt om het geld aan de ronselaar terug te kunnen betalen."
Want ja, er is sprake van mensenhandel, zegt Kepes. "Handel in gedwongen arbeid. En de handel in seks is schrijnend. Al die jonge meisjes die je langs de kant van de weg ziet staan. Sommigen niet ouder dan een jaar of dertien."
Twee keer Costa Rica
Het is moeilijk om iets aan de situatie te doen. "Als je bijvoorbeeld arbeidsinspecteurs het gebied in wilt sturen, moet je ze met een fors bewapende legerescorte sturen."
In de zuidoostelijke regio Madre de Diós is de situatie het ernstigst. "Het is een gebied twee keer zo groot als Costa Rica, waar totaal geen toezicht is", zo zegt Kepes.
In 2011 is uit Peru voor 2 miljard dollar goud aan Zwitserland verkocht
De Peruanse overheid probeert wel wat aan het probleem te doen, maar treft daarmee vaak in eerste instantie individuele kleinschalige Peruaanse mijnwerkers die niet voor deze mensenhandelaren werken, maar wel het milieu vervuilen door hun manier van werken. Kepes: "En dan loop je het gevaar dat ze in de armen van de handelaren worden gedreven. Dus het is beter deze mensen te helpen om op verantwoorde manier naar goud te zoeken, zonder het gebruik van het vervuilende kwik bijvoorbeeld, en ze wat meer te betalen voor dat goud.
Rechtszaak
Het beste, zegt Kepes, is te beginnen aan de vraagkant en de juweliers en de consumenten ervan bewust te maken dat ze alleen op een verantwoorde manier gewonnen goud moeten kopen.
"In 2011 is uit Peru voor 2 miljard dollar goud aan Zwitserland verkocht. Dan denk je Zwitsers goud, dat is schoon. Maar een deel van dat goud is illegaal."
De illegale handelaren verkopen het goud aan grote exportbedrijven als Universal Metal Trading Company, wiens directeur banden heeft met het Peruaanse ministerie voor mijnbouw en energie, en die verkoopt al het goud aan de Zwitsers. De kopers daar zijn volgens de Peruaanse krant El Comercio onder andere goudverwerkers MKS Finance en PAMP.
Tegen Universal Metal Trading Company loopt al een tijd een rechtszaak wegens het opkopen van illegaal gedolven goud. Volgens El Comercio speelt dit al sinds 1997 en is de zaak 'vastgelopen'.
