Wanneer je elkaar het ‘ja-woord’ hebt gegeven ben je, als je geen andere afspraken hebt gemaakt, getrouwd in gemeenschap van goederen; al jullie eigendommen maar ook de schulden komen op één hoop terecht en is voortaan van jullie beiden, ieder de helft. Om dit te voorkomen, en bijvoorbeeld een gekregen erfenis van oma buiten de ‘hoop’ te houden, kun je huwelijksvoorwaarden laten maken door de notaris. Echter, of je nu in gemeenschap van goederen of onder huwelijkse voorwaarden bent getrouwd, een aantal rechten en verplichtingen gelden voor álle echtgenoten.
Samen afspreken
De rechten en verplichtingen zoals opgenomen in de wet bestaan bijvoorbeeld uit het recht om inlichtingen aan de andere echtgenoot te vragen over de stand van goederen en schulden en de verplichting naar elkaar, om elkaar ‘het nodige’ te verschaffen en de tot het gezin behorende minderjarige kinderen te verzorgen en op te voeden en de daarbij behorende kosten te dragen.
Ook zijn er in de wet een aantal regelingen opgenomen over de verdeling van de kosten van de huishouding en over vergoedingen tussen echtgenoten onderling. Van deze regelingen kun je als echtgenoten afwijken door samen een (schriftelijke) overeenkomst te maken waarin je opneemt op welke manier jullie het wensen te regelen. Doe je dit niet, dan geldt de regeling zoals opgenomen in de wet.
Ten aanzien van de kosten van de huishouding bepaalt de wet dat deze ten laste komen van de gemeenschap van goederen. Is er sprake van een gemeenschap van goederen, maar hebben jullie daarnaast ook privévermogens (dit kan bijvoorbeeld een erfenis zijn die niet op de ‘hoop’ terecht is gekomen), dan worden de kosten van de huishouding in eerste instantie uit de gemeenschap van goederen betaald. Is de gemeenschap niet toereikend dan kan de rest van de kosten uit de privévermogens worden gehaald. Bestaat er geen gemeenschap van goederen en zijn er dus alleen maar privévermogens (dit kan zijn opgenomen in de gemaakte huwelijksvoorwaarden) dan worden de kosten van de huishouding uit de privévermogens betaald. Deze verdeling is op basis van evenredigheid en allereerst wordt het inkomen hiervoor gebruikt en daarna pas het vermogen van de echtgenoten.
Ten aanzien van vergoedingen tussen echtgenoten bepaalt de wet dat er een vergoedingsrecht ontstaat als er verschuivingen plaatsvinden of hebben plaatsgevonden tussen de gemeenschap van goederen en de privévermogens van de echtgenoten. Een voorbeeld is wanneer de ene echtgenoot zijn privévermogen gebruikt voor de aankoop van de gezamenlijke woning van beide echtgenoten. Deze echtgenoot krijgt niet alleen het geïnvesteerde bedrag terug, maar profiteert ook van een eventuele waardestijging van het huis. Anderzijds moet deze echtgenoot ook het verlies nemen bij een eventuele waardedaling van het huis.
Afwijken niet mogelijk
Een bepaling waar je niet van kunt afwijken is de bepaling dat een echtgenoot voor sommige handelingen de toestemming van de andere echtgenoot nodig heeft. Deze regeling wil voorkomen dat de ene echtgenoot het huis kan verkopen zonder dat de andere echtgenoot hier iets van afweet.
Denk dus nog even goed na over de rechten en verplichtingen die de magische woorden: ‘ik beloof je trouw te blijven in goede en in kwade dagen, in armoede en in rijkdom, in ziekte en gezondheid’ met zich meebrengen.
Door: Emelie van den Biesen, werkzaam als juridisch adviseur bij Bruikbaar Veelzijdig Juridisch Advies (BVJA)
