Sharmila (40) is getrouwd en moeder van een dochter van twee. Ieder jaar viert ze met haar gezin het Diwali ritueel.
“Ik vier het net zoals mijn moeder dat vroeger deed. Het is het Hindu feest van het licht en het valt in oktober of november, dat ligt aan de stand van de maan. De Godin van Divali is Lakshmi: symbool voor welvaart en geluk. Er zijn verschillende mythologische betekenissen, maar in essentie gaat het over de overwinning van goed op kwaad. Het is een gezinsfeest. De vrouw staat centraal als moeder, en brenger van voorspoed en geluk. Voor mij gaat het vooral over spiritualiteit en bezinning. Over dankbaarheid, en stilstaan bij het goede in het leven. Divali is ook hét moment om te vergeven, en te reflecteren op fouten die je gemaakt hebt.”
“Het ritueel van Divali begint met een grote schoonmaak van het huis. Reinheid is erg belangrijk. Ik begin een week van te voren, anders krijg ik het niet af. Inkopen doen hoort er ook bij: wierook en ingrediënten voor de vegetarische maaltijd. Op de dag zelf, steken we rond het vallen van de schemering de diya’s aan. Diya’s zijn aardewerken kommetjes met watten en ghee, geklaarde boter. Ik koop ieder jaar nieuwe. Alle andere spullen zoals watten, schoteltjes om de diya’s op te zetten en wierook, bewaar ik in de Divali-doos.”
“Voor we beginnen met het ritueel gaan we onder de douche. De fysieke reiniging van huis en lichaam, staat symbool voor spirituele reiniging. Dan bidden we, en zeggen een speciale mantra. Als de diya’s branden, zetten we een lichtje neer in iedere kamer in huis. Het licht symboliseert het zuiverende goede. Met de brandende diya nodigen we het goede uit in huis, en vragen om geluk en voorspoed voor de rest van het jaar.”
“Afgelopen jaar heb ik onze dochter bewust bij het ritueel betrokken. Ik heb haar de mantra geleerd en ze heeft meegeholpen met het aansteken van de diya’s. Ze begrijpt natuurlijk nog niet precies waar het over gaat, maar dat komt later. Ik vind het belangrijk dat ze deze rituelen leert kennen en waarderen. Op deze manier draag ik het Hindoeïsme aan haar over. Spiritualiteit is een belangrijk onderdeel van mijn leven. Ik heb het meegekregen van mijn moeder. Nu is het mijn beurt om het door te geven aan haar.”
Johanna (36) is moeder van een dochter. Net als vroeger bij haar thuis, geldt de rituele traditie: ijs eten bij de eerste menstruatie.
“Mijn moeder hoorde van dit ritueel van een kennis. Ze vond het zo leuk, dat ze het zelf ook invoerde. Met een eigen draai, want haar kennissen aten taart op de ‘grote dag’, bij ons werd het ‘ijs bij Capri’, een populaire ijssalon in Rotterdam. Mijn broer, toen een jaar of tien, reageerde teleurgesteld. Het was niet eerlijk, want wanneer vierden we dan dat hij een man werd? Om iedereen bij het ritueel te betrekken, werd voor mijn broer ‘de eerste menstruatie’ vervangen met de komst van ‘de eerste schaamhaar’. Twee jaar later was het zover. Mijn broer kwam thuis van zeilkamp, en op de vraag hoe het was geweest, schreeuwde hij enthousiast: we moeten ijs eten! Mijn moeder begreep er niets van, tot hij apetrots zijn broek naar beneden trok en zijn eerste en enige schaamhaar toonde. We hebben het uiteraard gevierd met een enorme bak Italiaans ijs.”
“Mijn dochter is pas acht, dus het thema ‘volwassen worden’ is voorlopig nog niet aan de orde. Maar het ritueel van ‘ijs eten’ als ze ongesteld wordt, is al uitgebreid besproken. We vieren dan dat zij een vrouw is geworden, en dat dan een vrolijk moment is. Ik vind het belangrijk om stil te staan bij grote veranderingen in het leven, en om de overgang naar de volwassenheid verdient positieve aandacht. De pubertijd kan een lastige periode zijn. Veel kinderen zijn onzeker over zichzelf en hun lichaam. Een vrolijke viering rondom het thema ‘volwassen worden’ draagt bij aan een positief zelfbeeld, en een goed gevoel over natuurlijke, lichamelijke veranderingen.”
“Ik herinner me mijn eerste menstruatie nog heel goed. Ik was er trots op: eindelijk was het zover! Ik vond het niet eng of raar, maar interessant en spannend. Ik was pas dertien, maar voelde me groot en bijzonder. Het ijs eten versterkte deze gevoelens. Dit was een belangrijk moment in mijn leven, en zoals het hoort met belangrijke momenten, werd dat uitbundig en met het hele gezin gevierd.”
Shanti (47) is moeder van twee dochters. Ze doet iedere ochtend een meditatieritueel.
“Het gaat als volgt. Ik sta op en steek een kaars aan, eventueel wat wierook. Ik drink een glas water en neem een douche. Reiniging, zowel van binnen als buiten. Dan buig ik voor het allerhoogste: God. Een oefening in nederigheid, het afleggen van het Ego. Ik zing drie keer Ohm, de oerklank of trilling van het universum, en een heilig lied. Vervolgens doe ik een serie yoga oefeningen, wat ademhalingstechnieken, visualisatie en ontspanning. Ik sluit de meditatie af met het opzeggen van drie persoonlijke mantra’s, die ik heb ontvangen van mijn Guru. Guru Mata Amritanandamayi, beter bekend als Moeder Amma of de ‘hugging Guru’ is mijn spiritueel leider. Ik ben zes jaar geleden met haar in aanraking gekomen. De meditatie die ik doe heet ‘I Am’ en is door haar geïnitieerd. Alles bij elkaar doe ik er ongeveer een uur over.”
“Ik ben vier jaar geleden begonnen met dit ritueel. Na een aantal maanden zwakte het af. Achteraf gezien was dat goed, want ik voelde duidelijk het verschil zonder meditatie. Als ik mediteer ben ik rustiger en meer gefocussed. Ik sta positiever in mezelf, en daardoor ook in het leven. De hele wereld reageert anders. Dingen komen naar me toe. Het is moeilijk te omschrijven, want het gaat voorbij woorden. Mediteren brengt een gevoel van eenheid en verbondenheid in mijn leven. Er is vertrouwen. Ik leef meer vanuit de kern. Sindsdien ben ik heel consequent. Ik sta er desnoods vroeger voor op.”
“Mijn dochters mediteren niet, maar ze laten mij geheel in mijn waarde. Als ik bezig ben, houden ze zich op de achtergrond en storen me nooit. Zij weten dat moeder mét meditatie een prettiger mens is. Het ritueel ‘dwingt’ ook respect af. Dat gaat vanzelf. Meditatie heeft beetje bij beetje een plek gevonden in mijn leven, en doet zijn werk. Het vergroot de kwaliteit van mijn leven. Ik maak verbinding met het goddelijke en groei ervan. Het bijzondere is dat ik iedere dag hetzelfde doe, maar het steeds weer ander ervaar. Mijn ritueel brengt me letterlijk en figuurlijk in de Flow van het leven.”
Mariska (36) heeft een relatie en is moeder van twee kinderen. Ruim dertig jaar geleden introduceerde haar vader het Paasvogel-ritueel.
“Pasen is in onze familie heel belangrijk. Je moet wel een héél goed excuus hebben, wil je het missen. Niet omdat het een religieuze aangelegenheid is, maar omdat het belangrijk is als familietraditie. Mijn vader bedacht het Paasvogel-ritueel toen mijn zussen en ik klein waren. Het gaat als volgt: op Paasochtend leidt mijn moeder de kinderen af, tot ze zegt: ‘de Paasvogel komt!’. Wij kijken dan vanuit de huiskamer naar mijn vader, die met een groen tafelkleed over zich heen en een geel mutsje op door de tuin komt ‘gevlogen’. Via zijn broekspijp legt hij nog een laatste ei. Dan is het zoeken geblazen. Als de eieren gevonden zijn, schuiven we aan voor een uitbundig Paasontbijt. Dat is verder heel ‘gewoon’: goed eten en drinken.”
“In de pubertijd vonden mijn zussen en ik het hele ritueel wat minder spannend. We hebben toen flink gezucht en gesteund. Moesten we weer zoeken… Mijn vader introduceerde het Koningsei om het interessanter te maken: een ei met geld erin. Niet heel veel, een paar tientjes, maar het werkte goed. Het Koningsei is altijd gebleven. Vorig jaar vond mijn nichtje van zeven het. We waren erg onder de indruk, want het Koningsei wordt het best verstopt.”
“Ik ben blij dat het ritueel onze pubertijd en studiejaren heeft overleefd. Het blijft geweldig om mijn vader bezig te zien als Paasvogel. Dergelijke familierituelen scheppen ook een band. Een terugkerend moment van samenzijn. Ik ben dat in de loop der jaren steeds meer gaan waarderen. We zijn graag bij elkaar, maar wonen niet allemaal even dichtbij. Pasen is een goede aanleiding om met zijn allen thuis te komen bij onze ouders. Ik sta sowieso veel bewuster stil bij hoe goed wij het hebben met elkaar. Ik tel mijn zegeningen. We zijn een hechte familie en lachen veel. Dit blije ritueel past bij ons. Het leuke is dat onze kinderen de Paasvogel accepteren als de normaalste zaak van de wereld. Hij hoort er gewoon bij. En op een bepaalde manier is het ook heel logisch. Want hoe komt een haas nu eigenlijk aan eieren?”
Afbeelding van vinod shakya via Pixabay
