Gaia groeit de eerste jaren van haar jeugd op in een buitenwijk van Rome, zonder van de schoonheid van de stad te kunnen genieten – het Colosseum heeft ze nog nooit gezien. Haar moeder Antonia is zwanger van een tweeling als haar man Massimo tijdens zijn werk van een ondeugdelijke steiger en raakt verlamd, terwijl zij een tweeling verwacht. Samen met oudste zoon Mariano (van een andere vader, want Antonia raakte al op haar zeventiende zwanger) woont het gezin op twintig vierkante meter; het huis is de duur en te klein.
Twee plakjes kaas
Antonia weet de gemeente zover te krijgen dat ze kunnen verhuizen naar een flat in Anguillara Sabazia, bij het meer van Bracciano. Ook dat huis is klein; Gaia en haar broer Mariano delen een kamer, de pijpenla is voor de tweeling, ‘die als twee plakjes kaas dezelfde krappe verpakking zullen delen’. Terwijl Massimo zich van bed naar bank begeeft en weer terug, werkt Antonia zich het lazarus om het gezinsinkomen te verdienen en het huishouden te bestieren. De rest van de tijd ruziën ze elkaar de tent uit.
Antonia heeft haar hoop gevestigd op Gaia; zij is slim en moet hard studeren zodat ze een betere toekomst voor zichzelf en haar familie kan bewerkstelligen.
Dat is makkelijker gezegd dan gedaan, want met haar door haar moeder geknipte kapsel en onmodieuze kleding valt Gaia uit de toon in de klas en is ze een mikpunt van treiterijen. Met name Alessandro heeft het op haar gemunt.
Maar als hij het tennisracket vernielt dat ze nodig heeft voor gymles en waar haar hele gezin voor krom heeft moeten liggen om het te kunnen aanschaffen – haar eerste en enige eigen bezit – is de maat vol en vernielt Gaia Alessandro’s knieën.
Oneerlijke kansen
Guilia Caminito (1988) publiceerde met Antonia’s dochter een krachtige sociaaleconomische roman over maatschappelijke ongelijkheid en oneerlijke kansen in een klassenmaatschappij. In het beeldend opgeschreven verhaal, met zinnen die soms roffelen als vuisten, laat Caminito zien hoe armoede mensen steeds verder in een doodlopende, donkere steeg duwt waaruit het moeilijk ontsnappen is. ‘Wij hebben geen mobieltjes, we hebben geen televisie, we hebben geen computer, we zijn van alles verstoken, van alle communicatiemiddelen, we zitten vast in het verleden van een wereld die voortgaloppeert, ons inhaalt, ons verplettert onder zijn harde hoeven.’ Een actueel thema in een wereld waarin de kloof tussen arm en rijk groter wordt met de dag.
Giulia Caminito, Antonia’s dochter. Vertaald uit het Italiaans door Hilda Schraa.
Cossee, 315 p., € 24,99
