België was vorig jaar een van de eerste landen ter wereld die sekswerk decriminaliseerde. Artikelen in het wetboek van strafrecht die betrekking hadden op betaalde seks werden eruit geschrapt. Waar sekswerk tot vorig jaar in een ‘grijze zone’ verkeerde, het was noch legaal noch vervolgd, hebben Belgische sekswerkers in theorie nu dezelfde rechten als alle overige werkenden. De praktijk blijkt sindsdien weerbarstig. Zo interviewde ik onlangs een sekswerkster die nog steeds niet normaal een bankrekening kan openen. De intentie om sekswerk uit de criminele sfeer te halen, is in elk geval via wetgeving in daden omgezet.
Sekswerksters zijn geen zielige slachtoffers
Als journalist interview ik al decennia dames die als commerciële Meesteres actief zijn in de BDSM-scene. Het spreekt voor zich dat in die tak van de seksbranche zo goed als geen sprake is van vrouwen die onder dwang werken. Het is eerder andersom, de vrouw heeft de macht over de mannelijke klant gedurende de sessie. Maar ook de dames die de standaard seksuele diensten verlenen, doen dat voor het overgrote deel zonder dwang en uit eigen keuze.
Dat zeg ik niet out of the blue. Ook met zulke sekswerksters heb ik in het verleden persoonlijk contacten gehad en reken maar dat Johan scherp erop let dat hij niet met een dame het bed induikt die dat helemaal niet wil of die nog niet meerderjarig is. Naast het plezante fysieke gedeelte was er gelegenheid voor een gesprek om elkaar beter te leren kennen. Als de reden voor hun keuze om als sekswerkster actief te zijn ter sprake kwam, kwam die altijd op hetzelfde neer: de financiën.
Het is niet dat je met sekswerk snel miljonair wordt. Maar dames die een voldoende grote vaste klantenschare weten op te bouwen, kunnen een goede boterham daarmee verdienen. Voor degenen uit Oost-Europa, ja dat zijn er veel, betekent dit tevens een flinke vooruitgang in hun levenssituatie. Willen ze dan hun hele leven sekswerk blijven doen? Nee. Degenen aan wie ik nu terugdenk, zijn na verloop van tijd gestopt. Het was genoeg, financiële doel bereikt.
Natuurlijk zal ik niet ontkennen dat misstanden plaatsvinden. Er vindt uitbuiting plaats. Er zijn vrouwen die geen keuze hebben. Niet iedereen is in staat haar eigen klanten te kiezen, te werken op de tijden die zij wil. Daar sluit ik mijn ogen niet voor. Deze gevallen moeten worden opgespoord, de daders streng gestraft en de slachtoffers geholpen. Dat lukt het best als je sekswerk niet per definitie als een illegale praktijk beschouwt.
Straf niet de klant
In onder andere Zweden en Frankrijk kun je als klant van een sekswerkster maar beter ongezien blijven. In die landen staat een flinke boete op het bezoeken van een sekswerkster. Het gevolg hiervan is niet dat minder beroep wordt gedaan op sekswerksters of dat het aanbod afneemt. Het gevolg is wel dat aanbieder en vrager zoveel mogelijk in de anonimiteit opereren, bijvoorbeeld door online af te spreken, met alle risico’s van dien. Wanneer niet bekend is waar sekswerksters hun diensten verlenen, is geen controle mogelijk of alles veilig en vrijwillig gebeurt. Een sekswerkster die zich aan de openbaarheid onttrekt, zal ook minder snel een beroep op hulp doen. Als zich dan een probleem voordoet met een klant, verkeert zij in een kwetsbare positie.
De klant bestraffen, is dus geen goed idee. Waarom zoveel mannen sekswerksters bezoeken? Daar zijn verschillende redenen voor te bedenken. De man die thuis niet aan zijn gerief komt. De man die de verleiding niet kan weerstaan of thuis geen lief heeft en op zoek is naar intimiteit. Er zijn klanten met plausibele motieven, klanten zonder bijkomend motief die ‘gewoon zin in seks hebben’. En er zijn klanten met minder goede bedoelingen. Juist om de sekswerksters tegen die laatsten te beschermen, is het straffen van de klant het domste wat je kunt doen.
Nodig: een genuanceerde houding tegenover sekswerk
Even terug naar de sekswerkster die ik onlangs interviewde zonder te veel uit de school te klappen (het interview verschijnt pas februari 2024). Zij heeft al een hele carrière in de seksindustrie achter de rug. Voor haar was het een 100% bewuste keuze erin te gaan werken en dat wil zij ook erkend zien. In die zin dat iedereen die werkzaam is als sekswerkster gelijke rechten krijgt, net als mensen in andere beroepen. De mogelijkheid om een bankrekening te openen, een lening aan te gaan, etc. Voor haar is sekswerk een serieuze business. Ik spreek haar daarin zeker niet tegen.
In Nederland ligt al jaren de Wet regulering sekswerk bij de Tweede Kamer. Deze wet moet misstanden in de seksbranche voorkomen of verminderen. Zo moet een sekswerker tenminste 21 jaar zijn (is nu nog 18), op de hoogte zijn van de risico’s en een vergunning hebben. Sekswerksters zonder vergunning kunnen een boete krijgen en klanten van zulke sekswerksters zijn strafbaar. Het behoeft geen verbazing te wekken dat de wet een initiatief is van de christelijke partijen die alleen vanuit hun geloof al moeite hebben met het beroep. Of de wet erdoor komt? De stemming moet nog steeds plaatsvinden. Vanuit belangenorganisaties werd en wordt veelvuldig tegen het wetsvoorstel geageerd. Onder andere, omdat de veiligheid van de sekswerksters erdoor in het geding dreigt te komen (sekswerksters die uit het zicht van de autoriteiten gaan werken).
Nederland, dat reeds in het jaar 2000 van sekswerk een legaal beroep maakte (zonder daarbij gelijktijdig gelijke rechten voor sekswerkers te creëren), gaat dus Zweden en Frankrijk achterna. Dat is jammer voor alle personen die in de Nederlandse seksbranche actief zijn. Het ware beter de Belgische weg te volgen en een meer genuanceerde houding tegenover sekswerk aan te nemen. Natuurlijk kun je sekswerk niet vergelijken met een kantoorbaan van 9 tot 5. Juist daarom is het noodzakelijk dat de voorwaarden voor uitoefening van het beroep in orde zijn. Op de werkplek en wat het hele financiële gedeelte betreft. Wat de reden voor de keuze van dit beroep ook moge zijn en of de sekswerkster nu uit een gehucht in Bulgarije komt of een geboren Antwerpse of Haagse is: geef sekswerkers de ruimte om het beroep naar eigen inzicht veilig en tot hun tevredenheid uit te oefenen.
Tot slot. Sekswerk is divers, er werken zeker ook mannen en transgenders in de branche en er is de seksuele dienstverlening aan mensen met een beperking of chronische ziekte. Alhoewel reguliere sekswerkers ook deze doelgroep als klant hebben, is dat laatste toch een speciale tak van sport waar ik begin dit jaar al over schreef.
Copyright foto: Johan Peters
