Wat wil het geval?
In een recent interview met The Guardian roept de Spaanse minister van consumptie, Alberto Garzón, de Spanjaarden op om in te zien dat de intensieve veehouderij een schadelijke impact heeft op het klimaat. Laten mensen hun eetgewoonten dan ook aanpassen. Minder vlees dus, zo luidt de boodschap.
Aanval op het imago van Spanje
In de media verschenen kort daarop verontwaardigde reacties van ministers en politici van met name de rechts-conservatieve partij Partido Popular (PP) en het ultra-rechtse Vox. Pablo Casado , voorzitter van de PP en tevens oppositie leider noemde het “onacceptabel dat de Spaanse regering tegen de buitenlandse pers zegt dat Spanje vlees exporteert van slechte kwaliteit en van uitgebuite dieren. Weer een aanval op veehouders en het imago van ons land,” zo liet hij onlangs op Twitter weten. Partijgenoten van minister-president Sánchez (het socialistische PSOE) eisen zelfs het aftreden van de minister.
Garzón is, naast minister, coördinator van Verenigd Links (Izquierda Unida) in de door socialisten geleide Spaanse coalitieregering.
Afgelopen zomer begon het geheibel al met de campagne Menos Carne Más Vida – Minder Vlees Meer Leven- , die Garzón lanceerde, waarin hij in een video vrijwel dezelfde boodschap verkondigde als in het interview in The Guardian. Het enige verschil met toen dat ook het gezondheidsaspect van de hoge Spaanse vleesconsumptie aan bod kwam. In de video vertelt de minister, verwijzend naar wetenschappelijke rapporten, dat 14,5% van de uitstoot van broeikasgassen afkomstig is van de intensieve veehouderij, terwijl er 15.000 liter water nodig is om 1 kilo rundvlees te produceren.
Vleeslievend land
Ook hier kwam het de minister op ferme kritiek te staan, binnen de coalitie, de oppositie en de agrarische sector die het een aanval noemde. Minister-president Sánchez wist niet hoe snel hij de campagne onderuit moest halen door op televisie met jongensachtige bravoure te verkondigen hoe een medium rare gebakken steak simpelweg niet te verslaan is. Mensen moeten vooral zelf weten wat zij eten. Ondertussen verorberen de Spanjaarden het meeste vlees van alle Europeanen (1 kg per week). Dat betekent dat jaarlijks in Spanje 70 miljoen dieren in de vee-industrie geslacht worden om 7.6 miljoen ton vlees te kunnen produceren. In het vleeslievende Spanje is de boodschap van Garzón als vloeken in de kerk.
Echter naast kritiek en ridiculisering kreeg hij ook bijval van ecologen, voedingsdeskundigen, doktoren en dierenrechtenactivisten.
Terug naar het interview in the Guardian. Vanwaar nu de commotie?
Minister Alberto Garzón heeft gezegd dat minder vlees eten een sleutelrol speelt voor Spanje om de effecten van de klimaat-noodstand te beheersen. Ook om het proces van desertificatie te verlangzamen, en haar cruciale industrie, het toerisme, te beschermen.
Taboe
“Mensen weten over het aandeel van broeikasgassen in klimaatverandering, maar neigen ernaar dat alleen in verband te brengen met transport en auto’s. Het is nog niet zo lang geleden dat we zijn begonnen te kijken naar de impact van de vleesindustrie, vooral van rundvlees. Andere landen waren hierin al ver, maar in Spanje is het een taboe”, aldus de minister.
Hij maakt hierbij onderscheid tussen de intensieve en extensieve veehouderij. “Extensieve veehouderij is een vanuit milieuoogpunt duurzame vorm van veeteelt die in delen van Spanje zoals Asturië, delen van Castilla y León, Andalusië en Extremadura veel weerklank vindt. Dat is duurzaam. Wat helemaal niet duurzaam is, zijn de zogenaamde megaboerderijen (de bio-industrie). Deze vind je bijvoorbeeld in een dorp in een ontvolkt deel van Spanje, waar er 4.000, 5.000 of 10.000 stuks vee naartoe gaan. Deze boerenbedrijven vervuilen de grond, het water en dan exporteren ze dit vlees van slechte kwaliteit en afkomstig van uitgebuite dieren.”
De minister verwijst nog naar een rapport (Meat Atlas, uitgebracht in September 2021 door Friends of the Earth Europe en de Heinrich Böll Foundation – red.) waarin is onderzocht dat twintig grote vlees – en zuivel multinationals verantwoordelijk zijn voor 75% van Spanje’s uitstoot van broeikasgassen.
Het werd tijd
Over de Menos Carne Más Vida campagne van afgelopen zomer zegt hij: ”We wisten vanaf het begin dat de kwestie controversieel zou zijn, maar het moest gebeuren. Andere landen – zoals Duitsland, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk – zijn ons op dit punt ver vooruit. Dit was de eerste keer in Spanje dat iemand in de regering zei wat de wetenschappers al heel lang zeggen.”
De minister merkte ook op dat de meeste kritiek op de campagne van het publiek kwam van mannen die blijkbaar “het gevoel hadden dat hun mannelijkheid zou worden aangetast doordat ze geen stuk vlees meer konden eten of niet meer konden barbecueën”. Vrouwen daarentegen stonden veel meer open voor de boodschap.
Geen enkele politieke steun
“Wij denken dat een deel van de samenleving hier al klaar voor was en zich er al in had verdiept,” zei Garzón. “Maar we moesten nog steeds aandringen en er was geen enkele politieke partij die ons steunde. Niet één. Zelfs niet binnen de regeringscoalitie.”
Na de publicatie van het interview is een hevige verontwaardiging losgebarsten, zeker van de kant van de agrarische lobby. De beroepslandbouworganisatie Asaja Valladolid eist inmiddels het ontslag van de minister. Het Spaanse vlees is van uitstekende kwaliteit valt er op diverse plaatsen te lezen en de minister moet zijn woorden per direct terugnemen.
Slecht vlees
In de sociale media en de Spaanse kranten is het fragment dat Spanje vlees exporteert van slechte kwaliteit, welke afkomstig is van uitgebuite dieren, veelvuldig overgenomen en herhaald. Tegenstanders van Garzón en de Minder Vlees Meer Leven-campagne benadrukken dit fragment van het interview en laten de context waarin het gezegd is weg. Op Twitter werd er duizenden keren boos op de retweet knop gedrukt.
En waren er vele andere verontwaardigde berichten te lezen:
“Wij verzoeken de Europese Commissie de promotiecampagnes voor Spaans vlees te intensiveren. Ja kwaliteitsvlees. Onze landbouwers verdienen de volledige steun van de instellingen. Genoeg van het aanvallen van een sector die werk biedt aan duizenden gezinnen en essentieel is voor onze economie,” zegt de woordvoerder van de PP in het Europese Parlement, Dolors Montserrat vandaag op Twitter.
‘Weg met deze minister’
“Minister Garzón is een recidivist in zijn aanvallen op de veehouderij, een sleutelsector voor Castilla en León. We hebben 36.000 veehouderijen die goed zijn voor 70.000 directe banen. Sánchez kan in zijn regering geen mensen handhaven die een essentiële activiteit in gevaar brengen #wegmetGarzon”, luidde een tweet van Alfonso Mañueco, PP politicus in de autonome Spaanse regio’s Castilla en Leon.
“Deze betreurenswaardige en zinloze verklaringen zijn een rechtstreekse aanval op een belangrijk deel van de Aragonese economie, die ernaar streeft concurrerend en duurzaam te zijn. Degene die ze maakt, kan geen dag meer minister van Spanje zijn. Het is op zichzelf een belediging voor de intelligentie,” zegt Javier Lambán, president van de autonome regio Aragón namens de PSOE op Twitter.
Parlementair offensief
Op Twitter publiceert Garzón op 4 januari een transcriptie van het gehele interview om de ‘leugens” de wereld uit te helpen. De journalist had het interview iets moeten inkorten en de minister wil er geen misverstand over laten bestaan wat zijn exacte woorden zijn geweest. Die waren ‘correct’, zo liet hij de media weten. In de dagen die volgen, is steun vanuit de coalitie ver te zoeken. Vanuit de PP wordt nu getracht middels een parlementair offensief de minister te laten aftreden.
Wat deze Spaanse minister wel heeft, ontbreekt de Nederlandse overheid (ballen!). Een overheidscampagne waarin de schadelijke effecten van de bio-industrie op het klimaat en de gezondheid benoemd worden op basis van de inmiddels vele wetenschappelijke studies, en de Nederlanders vervolgens oproepen minder vlees te eten, is nog altijd mijlenver. Dus laten we hier dan ook niet op wachten.
Beeld: Still uit interview met Alberto Garzón.
