Paniek in de ogen. We stoppen in Sancti Spíritus. Na ons tweedaagse verblijf in Trinidad, waar alle toeristen naartoe gaan, bezoeken we onderweg naar het oosten van Cuba deze provinciestad. ‘Maar wat is hier te zien dan?’ Ik vertel dat er geen toeristische hoogtepunten zijn. Er is een kerk – blauwgeverfd, dat wel – en een groot plein, kenmerkend voor steden met een Spaans koloniaal verleden. Een winkelstraat, waar mensen hun boodschappen doen. ‘Maar wat moeten we hier een uur lang doen dan?’ Welk antwoord ik ook geef, sommige deelnemers van mijn groepsreis blijven tegensputteren. Na een oriënterende wandeling hebben ze nog steeds geen idee wat ze nu toch met zichzelf aan moeten. Een heel uur lang.
Als ze eindelijk zijn uitgewaaierd, zoek ik een bankje op en slaak een diepe zucht. Waarom gaan mensen eigenlijk op reis? Waarom zijn zo weinig mensen geïnteresseerd in het leven van alledag aan de andere kant van de wereld? Het is toch interessant om te zien waar mensen van leven en wat er in lokale supermarkten te koop is. En vooral ook: wat niet. Het liefst ga ik op een plein zitten om te observeren hoe mensen met elkaar omgaan en maak ik een praatje.
Nu heeft iedereen recht op vakantie, ook mensen die zichzelf niet kunnen vermaken. Sterker nog: daar drijft een deel van de groepsreizen-business op. Als reisbegeleider maak ik een programma, zodat niemand zich hoeft te vervelen. Maar is het niet van de zotte, dat we voor twee weken naar de andere kant van de wereld vliegen om een lijst toeristische hoogtepunten af te vinken, waar we snel een selfie maken om te kunnen zeggen dat we er zijn geweest. Nog net op tijd om ‘het authentieke Cuba’ te leren kennen, voordat het zo veranderde.
Door het coronavirus kunnen we even niet naar Cuba en al die andere mooie plekken op de wereld. Hartstikke jammer: ook mijn reisplanning verdampt voor mijn ogen. Maar misschien is het wel goed dat we even niet de wereld over vliegen om al die exotische vakantiebestemmingen uit de folder af te vinken. Misschien lukt het, nu we noodgedwongen een pas op de plaats maken, om met een andere blik te kijken naar ons reisgedrag. Waarom willen we per se naar de andere kant van de wereld?
Als dat resulteert in een halvering van mijn werk als reisbegeleider, prima. Wat zou het fijn zijn om op stap te gaan met een bus vol mensen die bewust op reis gaan. Omdat ze willen ervaren hoe het leven eraan toegaat op een andere plek, omdat ze daar wellicht nog iets van opsteken. Mensen met een open blik, die nieuwsgierig om zich heen kijken. Ook al stoppen we in Sancti Spíritus.
