‘Hallo, ik ben Janne en ik verzamel mooie momenten, want daar word ik blij van. Zou je voor mij een mooi moment van de afgelopen week willen tekenen?’ Het is zeven jaar geleden dat Janne Willems (34) die vraag voor het eerst aan iemand stelde. Ze begon er in 2010 mee in Nederlandse treinen. “Toen dacht ik nog dat het naïef van me was om te denken dat mensen goed zijn”, vertelt Janne aan de Utrechtse gracht. “Dat denk ik nu niet meer. Mensen zijn gewoon fucking awesome! Ze hebben me echt verbaasd.”
Janne is een paar maanden in Nederland voordat ze teruggaat naar Amerika om een documentaire op te nemen over haar project Seize Your Moments. Een huis heeft ze niet, al vijf jaar niet meer. Ze leeft nomadisch. “Ik slaap bij vrienden, regel een slaapplek via Couchsurfing of pas op huizen van mensen die op reis zijn. Ik vind altijd wel wat. Dat is één van de belangrijkste lessen die ik de afgelopen jaren heb geleerd: Heb vertrouwen. Het komt altijd goed.”
Recht naar het hart
In haar studententijd maakte Janne zoveel tofs mee dat ze een leuke-dingen-boekje bijhield. Janne: “Het duurde een paar jaar voordat ik me realiseerde wat voor verschil dat boekje eigenlijk maakte. Mooie momenten, hoe klein ook, zijn er elke dag. Zelfs op de allerzwartste dagen. Toen mijn moeder ernstig ziek werd, schreef ik drie boekjes met mooie momenten vol in vijf weken. De dag dat ze gecremeerd werd, tekende ik de meeste mooie momenten ooit op. De dag was zo mooi en iedereen was zo lief. Dat betekent niet dat de nare dingen in het leven verdwijnen – dat hoeft ook niet – maar het maakt ze wel dragelijker.”
‘Toen ik de coupé binnenkwam, sloeg de sfeer helemaal om’
“Dat besef heeft mij zoveel gegeven dat ik het met anderen wilde delen. In 2010 begon ik mooie momenten te verzamelen op Seize Your Moments. In de trein op weg naar mijn stage vroeg ik mensen of ze een tekening wilden maken van een mooi moment. Ik merkte direct hoe krachtig die vraag was. Als ik de coupé binnenkwam sloeg de sfeer helemaal om. In het begin keek iedereen strak voor zich uit, maar hoe meer mensen ik vroeg om een tekening te maken, des te vrolijker de passagiers werden.”
“Veel belangrijker nog: mensen gingen met elkaar praten. Dat vond ik zo kicken! Ik wil mensen niet alleen opvrolijken, ik wil hen met elkaar verbinden. Een vraag naar een mooi moment doet dat, want die gaat recht naar het hart. Als de man naast je in de bus vertelt over zijn zoon die vanmorgen zijn eerste stapjes zette, realiseer je je dat ook hij gelukkig wordt van de kleine dingen in het leven. Net als jij.”
Knikken en lachen
Na twee jaar momenten verzamelen in Nederlandse treinen was Janne in 2012 toe aan een nieuwe uitdaging. “Ik was benieuwd of dit project in andere landen hetzelfde effect zou hebben. Ik zegde mijn huur op en stopte met mijn baan bij Loesje (van de posters). Met mijn stiften en kaartjes reisde ik door Europa, Azië, Australië en Amerika.”
“Sommige dingen zijn in elk land zó anders. Het aanspreken van vreemden bijvoorbeeld. In Singapore zei een local tegen mij dat ik niet zo enthousiast moest doen, ‘dan denken de mensen dat je gek bent’. In Australië kreeg ik juist de tip om me enthousiaster op te stellen, ‘anders reageren mensen helemaal niet.’ In Bulgarije betekent knikken ‘nee’ en schudden ‘ja’ en in Amerika werd me aangeraden om meer te lachen. Ik lachte al – dacht ik – maar Amerikanen lachen veel uitbundiger dan wij.”
Kippensoep met tranen
“Ik zag vooral hoeveel we met elkaar gemeen hebben. Ik sprak een jongen uit Australië die blij was dat hij een goal had gescoord tijdens een potje waterpolo. Een moeder uit Oslo tekende dat ze een stevige knuffel kreeg van haar dochter na een fikse ruzie, een man uit Nepal herinnerde zich hoe hij een vlinder uit zijn cocon zag komen en een vrouw uit Japan tekende een moederkat met jongen die zich in haar tuin nestelde. Een vader uit Utrecht dacht terug aan het moment dat zijn zoontje voor het eerst op de wc plaste. De kracht van een mooi moment is universeel, daar worden we allemaal blij van.”
‘Toen ik naar zijn tekening keek, moest ik huilen’
“Het heeft me wel verbaasd hoe snel mensen zich openstellen voor mij – een vreemde. Daar kwam ik tijdens mijn eerste week al achter. Een jongen had een tekening voor me gemaakt in de trein. In Veenendaal moest hij heel snel de trein uit, nog voordat ik ‘dankjewel’ kon zeggen stond hij buiten.”
“Toen ik ging zitten en naar zijn tekening keek, moest ik huilen. Hij had een vrouw in een ziekenhuisbed getekend met een huilende man ernaast. De vrouw zei: ‘Ik ga niet met jou mee naar huis, dat is te zwaar voor jou, ik hou te veel van jou.’ Ik huilde niet alleen omdat het moment op de tekening me ontroerde, maar ook omdat de jongen zo iets kostbaars met me had gedeeld. Dat vond ik heel bijzonder.”
‘Met tranen in zijn ogen bedankte hij me en nodigde hij me uit voor een kom kippensoep’
“Uiteindelijk gaat het ook helemaal niet om de tekeningen. Het gaat er om dat je even naar iemand luistert. Naar Collin bijvoorbeeld, een goudzoeker die ik in Nieuw Zeeland ontmoette. Hij tekende hij dat hij bij het vuur zat en zijn eerste vaderdagkaart las. Zijn dochter was toen 34 en ze hadden elkaar 28 jaar niet gezien. Hij had haar altijd gezocht maar een paar jaar geleden had hij haar pas gevonden. Toen had zij hem zijn eerste vaderdagkaart gestuurd. Met tranen in zijn ogen bedankte hij mij voor het ophalen van die mooie herinnering en nodigde hij me uit voor een kom kippensoep.”
“Daar doe ik het voor, dat kleine verschil maken op iemands dag. Even iets losmaken of aanwakkeren bij iemand die dat totaal niet verwacht. Soms tekenen mensen niets, dan praat ik gewoon even met ze. Er zijn ook mensen die zeggen dat ze niets leuks hebben meegemaakt die week. Dan laat ik ze wat dieper graven en ineens bedenken ze zoveel momenten dat ze niet uitgepraat raken. Het is heel gaaf om dat bij iemand los te maken.”
Een gestolen laptop en een hersenschudding
In 2015 bundelde Janne haar verzamelde momenten en ervaringen in het boek Pluk je Momenten. Ze werkt nu aan de Engelstalige versie daarvan. Ondertussen blijft ze momenten verzamelen en geeft ze wereldwijd lezingen over haar project en haar levensstijl.
‘Ik vertrok met een budget voor vier maanden. Het werden er zestien’
“Mijn lezingen gaan vaak over vertrouwen, de belangrijkste les die ik zelf heb geleerd de afgelopen jaren. Dat begon voor mij al voordat ik vertrok. Ik had geen geld en geen idee hoe ik mijn reis aan moest pakken, dus werd ik gedwongen om anderen om hulp te vragen. Al voordat ik weg was hadden 300 mensen me geholpen! Ze regelden een backpack of een oude laptop voor me of steunden me financieel via Crowdfunding omdat ze mijn project mooi vonden. Eenmaal op reis mocht ik gratis bij mensen overnachten of kookten ze heerlijke maaltijden voor me. Ik vertrok met een budget voor vier maanden, dat werden er uiteindelijk zestien.”
“Eén van mijn favoriete dagen van de afgelopen jaren is de dag dat mijn laptop gestolen werd in Vietnam. Ik postte die ochtend een bericht op Facebook: ‘Mijn laptop is gestolen en ik heb mijn trein gemist, maar ik zag wel vleermuizen over een mistige rivier vliegen. Interessante start van de dag.’ De rest van de dag had ik geen wifi. Toen ik ’s avonds in het hostel online ging, zag ik dat mijn tijdlijn ontploft was. Mensen wensten me niet alleen sterkte, ze hadden ook al een tweedehands laptop voor me geregeld.”
“Een andere favoriet is de dag dat ik in Singapore mijn vlucht mistte. Toen een vrouw die ik daar ontmoet had zag dat ik nog in het land was, wilde ze de volgende dag met me afspreken. Ze vertelde me dat ze elk jaar een dromer steunt en gaf me een envelop met 500 Australische dollar. Ongelofelijk!
‘Met Kerst kreeg ik een heel bijzonder cadeau van een gezin’
“Nog zo’n favoriet: in Amerika viel ik hard op mijn hoofd tijdens een potje American Football. Ik liep een hersenschudding op en mocht zes weken op de bank liggen bij het gezin waar ik verbleef. Pas toen merkte ik hoe fijn het was om na al dat reizen even wat langer op één plek te blijven. Met Kerst kreeg ik een heel bijzonder cadeau van dat gezin: ik mocht een jaar lang bij hen in huis komen wonen. Dat ga ik dit jaar doen, echt te gek!”
“Elke keer als ik denk dat alles mis gaat, komt het toch weer goed. Ik geloof niet dat alles een reden heeft, maar wel dat je uit elke situatie iets positiefs kan halen. Dat heeft niets met toeval of het lot te maken, dat ligt aan jezelf en hoe jij met een situatie omgaat. Als er iets naars gebeurt is dat klote en dat mag je best even voelen, maar daarna kun je denken: oké, wat kan ik hiermee?”
Nieuwe uitdaging
“Ik denk niet dat ik nog zonder Seize Your Moments zou kunnen. Ik hoef niet iedere dag met mijn stiften de straat op hoor, vooral als ik een tijdje in Nederland ben doe ik dat soms een paar maanden niet. Maar de drang komt altijd terug want dit geeft me zo veel energie! Als ik mensen gelukkig zie worden, word ik daar zelf ook gelukkig van. Een bloglezer vertelde me zelfs dat de mooie momenten van anderen haar door een jarenlange depressie hebben geholpen. Zij kon haar eigen lichtpuntjes weer zien door naar die van anderen te kijken. Dat is toch waanzinnig?”
‘Die avond moest ik huilen om de implicaties van haar vragen’
“Soms merk ik ook dat het gewoon hard nodig is. In het Amerikaanse Englewood, één van de meest criminele wijken van Chicago, sprak ik met twee meisjes van een jaar of 12. Eén van hen zei tegen mij: ‘Janne, waarom kom je hier? Waarom ben je zo aardig tegen ons? Je weet toch dat dit een slechte wijk is?’ Die avond moest ik huilen om de implicaties van haar vragen. Als je op je twaalfde al denkt dat je het niet waard bent om gehoord te worden… fuck. Ik dacht ook: Ik kan niet naar alle 7 miljard mensen luisterenn. Dat is echt klote!”
“Daarom sta ik na zeven jaar voor een nieuwe uitdaging: ik wil dat mensen met mij mee gaan doen, zodat we meer mensen kunnen opvrolijken, bewust maken en met elkaar verbinden. Dat kan op allerlei manieren, in allerlei vormen. Onlangs sprak ik een vrouw die naar een feestje ging waar iedereen wat mee moest nemen. Er was al heel veel eten, dus zij nam een activiteit mee: ze gingen met elkaar mooie momenten tekenen. Opeens kwamen er mooie verhalen naar boven en hadden de vriendinnen meer connectie met elkaar dan ooit. Te gek toch! Die verbinding tussen mensen, die wil ik teweeg brengen.”
Wil je meer verhalen lezen van mensen die bijzondere levenskeuzes maken? Volg Trant op Facebook of Twitter of schrijf je in voor de nieuwsbrief.
