De Tweede Kamer bereidt zich voor op het debat over het interdepartementaal beleidsonderzoek naar zelfstandigen zonder personeel en de reactie daarop van het kabinet. In eerste instantie is de vaste commissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid aan zet. De eerste “feitelijke vragen” die de leden hebben ingediend, laten meteen al weer zien hoe verdeeld de coalitie is.
De leden van de vaste commissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid hebben samen 135 vragen geformuleerd, waar minister Asscher (Sociale Zaken), minister Kamp (Economische Zaken) en staatssecretaris Wiebes (Financiën) de komende weken antwoord moeten geven. Pas daarna kan er een inhoudelijk debat plaatsvinden.
Voor- en tegenstanders lijnrecht tegenover elkaar
Harde politieke conclusies kunnen er op dit moment nog niet worden getrokken – of het moest zijn dat ook in deze formele, technische ronde de voor- en tegenstanders van de zzp’ers al meteen weer lijnrecht tegenover elkaar staan.
Sommige vragen zijn echt feitelijk, zoals de bedoeling was. Neem nummer 82: “Welke voorwaarden kent het UWV voor een zelfstandigenverzekering via de WIA en waarin verschillen deze met de verzekering voor werknemers?” Of nummer 133: “Wat waren bij de introductie van de zelfstandigenaftrek de redenen om deze in te voeren?”
Politieke stellingname
Andere vragen preluderen alvast op een politieke stellingname, zoals nummer 12: “Het IBO ZZP richt zich op een analyse van de oorzaken en gevolgen van de opkomst van de zzp’ers en beleidsvarianten te onderbouwen. Eén van de oorzaken van de opkomst van zzp’ers is de behoefte aan flexibiliteit van het bedrijfsleven. Daarvoor is echter geen aandacht in het IBO onderzoek. Waarom is dat niet meegenomen?”
Of nummer 52: “Er is eerder gepleit voor een heffingskorting voor werknemers waarmee tegenwicht kan worden geboden tegen de concurrentievoordelen van zzp’ers om de belastingdruk op werknemers geleidelijk meer in lijn te brengen met die op zelfstandigen. Ziet u dit als een oplossingsrichting voor de geschetste problematiek van het verschil in fiscale behandeling?”
Parlementaire mores
Het behoort niet tot de parlementaire mores om bij zulke “feitelijke vragen” de namen te vermelden van de commissieleden waar ze van afkomstig zijn, maar de lijst laat duidelijk de kloof zien die gaapt tussen de beide coalitiepartners. Aan de ene kant de VVD die de nuttige bijdrage van zzp’ers aan de economie benadrukt, aan de andere kant de PvdA die er vooral op uit is zoveel mogelijk mensen in loondienst te krijgen.
Met die 135 deels behoorlijk ingewikkelde vragen lijkt het niet waarschijnlijk dat de commissie per kerende post antwoord krijgt van de betrokken bewindslieden. Een deadline is er wel: het plenaire debat in de Tweede Kamer over het interdepartementaal beleidsonderzoek ZZP is voorzien als onderdeel van de behandeling van de begroting van het ministerie van Sociale zaken en Werkgelegenheid. Dat staat op de parlementaire agenda voor de week van 30 november.
VERDER IN HET NIEUWS
Teller voorbeeldovereenkomsten blijft steken op 22
Op de website van de Belastingdienst staan nu 22 voorbeelden van het soort overeenkomsten dat in de plaats zou moeten komen van de Verklaring Arbeidsrelatie (VAR). Het gaat om 4 “algemene modelovereenkomsten” en 18 “voorbeeldovereenkomsten voor branches en beroepsgroepen”.
Nadat de Belastingdienst eind oktober even een sprintje had getrokken in een (achteraf vergeefse) poging de Eerste Kamer te overtuigen van de haalbaarheid van het wetsontwerp Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties, is het tempo er nu weer uit.
De werkgeversorganisaties en de zzp-bonden zouden nog steeds met de fiscus om tafel zitten om alsnog overeenkomsten te formuleren die controleerbaar en handhaafbaar zijn zonder dat ze de markt lam leggen. Kennelijk is dat een heidens karwei – wat weinig goeds belooft voor dit prestige-project van staatssecretaris Wiebes.
Pensioen en bijstand
Vorige week zag staatssecretaris Klijnsma in de Tweede Kamer haar wetswijziging aangenomen waarmee zij het mogelijk wilde maken dat zzp’ers niet langer eerst hun pensioen hoeven op te eten als ze een beroep moeten doen op de bijstand.
In de media had dat succes meteen vele vaders, maar inmiddels blijken er wat addertjes onder het gras te zitten. Jeroen Wolfsen van MoneyWise.nl ontdekte namelijk dat er wel héél veel beperkende voorwaarden in de regeling zitten.
Het belangrijkste probleem is dat pensioenvermogen alleen maar wordt beschermd als er de laatste vijf jaar op rij telkens premie voor is betaald. Maar veel zzp’ers hebben hun pensioen in oude polissen zitten die al jaren premievrij zijn. Dat geld is dan dus niet beschermd.
Daarbij komt dat zzp’ers die failliet gaan en een beroep moeten doen op de bijstand, in de praktijk vaak al een tijd niet meer voor hun pensioen hebben kunnen sparen. Ook die voldoen dan niet aan de vijfjaren-eis en moeten het restant van hun pensioen alsnog opeten.
IMF: te veel zzp’ers
Dan was er deze week het bericht dat er volgens het Internationaal Monetair Fonds te veel zzp’ers zijn in Nederland. Dat zou slecht zijn voor het sociale stelsel en voor de overheidsfinanciën.
Je hoeft geen complotdenker te zijn om het wel heel toevallig te vinden dat het IMF met zo’n verhaal komt net nu de Tweede Kamer over de uitkomsten van het grote zzp-onderzoek gaat praten en net nu in de Eerste Kamer de voorbeeldovereenkomsten ter discussie staan waarmee het kabinet schijnzelfstandigheid wil tegengaan.
Het IMF zegt dat veel zzp’ers schijnzelfstandigen zijn of zelfs gedwongen zelfstandigen. Doordat die allemaal belastingvoordelen krijgen, bedreigen ze de houdbaarheid van de overheidsfinanciën. En doordat ze zich niet verzekeren en niet voor hun pensioen sparen, ondermijnen ze het stelsel van sociale zekerheid. Daarom moet de zelfstandigenaftrek worden afgeschaft en moeten er snel verplichte collectieve verzekeringen komen.
Dat is zó een op een het verhaal van de Partij van de Arbeid, van het Ministerie van Financiën en van het Ministerie van Sociale Zaken, dat het dat welhaast bedoeld lijkt als steuntje in de rug voor de partijen die staan te popelen om de zzp’ers aan te pakken.
Chinese zzp’ers gelukkiger dan werknemers
Twee Chinese universiteiten houden al jaren de China Happiness Index bij, en dit jaar is het voor het eerst dat zzp’ers daarin bovenaan staan.
Volgens Sina News komt dat doordat Chinese zzp’ers gemiddeld meer verdienen dan werknemers, minder stress hebben, en meer vrijetijd. Het best af zijn de taxateurs van tweedehands auto’s, op de voet gevolgd door de uitbaters van massagesalons, voedselkraampjes en nagelstudio’s.
ZZP-expert Pierre Spaninks schrijft hier (bijna) wekelijks over de achtergronden bij het nieuws. Klik hier voor een overzicht.
