Wat onthoud je, en welke dingen verdwijnen uit je geheugen of verdring je? In hoeverre wordt je waarneming beïnvloed door wat je onbewust weet? En kloppen je herinneringen eigenlijk wel met hoe dingen in werkelijkheid waren? Deze en andere vragen staan centraal in Tobi van Vincent Overeem, een roman met een hoog Twin Peaks-gevoel.
Vincent Overeem – Tobi
* * *
De Bezige Bij, €18,90
Aantrekken en afstoten
Tobi begint met een proloog, waarin hoofdpersoon Tobias een meisje, Nickie, begraaft in het bos. Ook wordt duidelijk dat zijn moeder pas geleden is gestorven.
Daarna springen we een stukje terug in de tijd, naar de periode vlak na de dood van Tobi’s moeder (en nog voordat Nickie omkomt). Tobi keert steeds terug naar het huis waar hij met zijn ouders, broer en zus woonde, en dat nu te koop staat. Hij zwemt er in het zwembad en praat met Nickie, die vroeger veel bij het gezin van Tobi over de vloer kwam.
Dat gezin blijkt nogal complex: een grillige moeder die steeds verder van de wereld raakt, een zwijgzame vader en drie kinderen – Pam, Harold en Tobias – die vaak boos of jaloers op elkaar zijn en ieder zo hun eigen manier hebben ontwikkeld om met de spanningen in huis om te gaan. De verstandhouding tussen de gezinsleden is er een van aantrekken en afstoten. Dat geldt ook voor de relatie tussen Tobi en Nickie, want het onberekenbare en getraumatiseerde meisje doet hem aan zijn moeder denken en boezemt hem zowel verlangen als angst in.
Raadsels
Vincent Overeem houdt het schimmig. Er is iets met waanzin; met een donker, dreigend bos; met een man die in de schaduw naar het huis staat te loeren; en met een dag, lang geleden, waarop alles veranderde. Het verhaal wordt verteld vanuit Tobi, maar in de dialogen wordt duidelijk dat de personages ieder zo hun eigen visie hebben op de gebeurtenissen. Zo zaait Overeem behendig verwarring.
Het gegeven en de thematiek van Tobi zijn goed gekozen, en ook Tobi is een veelkantig, mooi getekend personage. Toch is de roman moeizaam om door te komen, door de combinatie van een stroeve, weinig gevarieerde stijl en een trage plotontwikkeling. Het laat de lezer achter met het onbevredigende gevoel dat hier een betere roman in had gezeten.