De Geo geordend. Wie is er niet groot mee geworden? Het is één een van pareltjes uit de lange reeks schooluitgaven van ThiemeMeulenhoff. Maar de laatste jaren staat de markt stevig onder druk. Wie investeert er in deze digitale tijd nog in schoolboeken? Met teruglopende leerlingaantallen, dalende budgetten en gratis (online) alternatieven. Als de uitgever niet zou veranderen, zou het hele bedrijf ‘remmend de berg afgaan’, zoals CEO Eric Razenberg het uitdrukt.
Hoe ThiemeMeulenhoff de markt vergroot
“We kunnen niet langer ontkennen dat er iets aan de hand is. Dan heb ik het niet alleen over de technologische veranderingen, maar ook over bijvoorbeeld de verwachtingen van de overheid. De leeropbrengst per student moet omhoog, wil je als kennisland mee blijven doen. Het liefst nog voor minder kosten. Daarnaast komen er nieuwe spelers op onze markt, zoals Microsoft, Google books en Amazon.”
Lot in eigen hand
Bij zijn aantreden, een jaar geleden, hield Razenberg de medewerkers voor dat de 200 jaar oude uitgeverij het lot in eigen hand moest nemen. “Als we niet bewegen, is dat een garantie dat het mis gaat.”
De grootste verandering was het afstand nemen van de sinds jaar en dag leidende contentstrategie. “Met content alleen kun je niet veel meer verdienen”, meent Razenberg. “Mensen zappen hun informatie gratis bij elkaar. De nieuwsindustrie, de muziekwereld, allemaal hebben ze hiermee te maken. Muziekliefhebbers schaffen geen hele cd meer aan, als ze maar een paar nummers leuk vinden. Of zie bijvoorbeeld de ondergang van de boekhandels van Polare. De bezoekers die er nog komen, kopen minder dan vroeger.”
Learning design company
Razenberg ging graven naar de waarde van het bedrijf. “Bij elke nieuwe reeks schoolboeken, leveren we ook een lerarenversie. Daarin staat uitgelegd hoe je met de lesmethode aan slag kunt.” Je zou zeggen logisch, een soort service van de zaak.
De nieuwe CEO zag het anders. “We hebben in ons bedrijf heel veel kennis van hoe je les moet geven. Dat waren we een beetje vergeten, maar dat is wel waar de markt behoefte aan heeft. Als we praten over een grotere leeropbrengst per kind, dan heeft meer gepersonaliseerd onderwijs de toekomst. Nu worden kinderen van hetzelfde bouwjaar bij elkaar in de klas gezet en die gaan in allemaal in hetzelfde tempo door hun schooltijd heen. Dat is straks niet meer nodig. Individuele capaciteiten bepalen dan hoe en wat een leerling krijgt aangeboden. Met onze kennis kunnen we daarvoor leermiddelen op maat maken.” Zo veranderde de uitgeverij in een learning design company.
Dat gaf een nieuw toekomstperspectief. Met bijvoorbeeld een nieuw leerconcept op taal- en rekengebied kan ThiemeMeulenhoff een enorme markt bedienen. “We zijn een wereldwijde partner in onderwijs”, zegt Razenberg trots. De beperking van bijvoorbeeld het Nederlandse taalgebied is weg. “We doen nu zaken met onderwijsinstellingen in het Midden-Oosten en Brazilië.” Nieuwe concurrenten van de oude uitgeverij, zoals Microsoft, zijn inmiddels een soort business partner geworden. “Die organisaties zien de waarde van onze meer dan 200 jaar oude ervaring met methodisch onderwijs en willen graag samenwerken.”
Geen uitgevers meer
Intern moest er natuurlijk een heleboel gebeuren om de nieuwe weg succesvol in te slaan. De grootste verandering is misschien wel dat traditionele rollen in het bedrijf zijn verdwenen. Zo bestaat na 200 jaar de functie van uitgever niet meer. Daarvoor zijn verschillende nieuwe functies in de plaats gekomen.
“De traditionele uitgever had verschillende taken, die je in deze tijd niet meer kunt verenigen. Je kunt bijvoorbeeld niet én een kei zijn in nieuwe leermiddelen ontwikkelen én tegelijkertijd die nieuwe producten goed kunnen verkopen. Daarom hebben we die functie uit elkaar getrokken.” Een voorbeeld van ‘structure follows strategy’. “In dat proces hebben we ook afscheid moeten nemen van mensen.”
