Wie in een ziekenhuisbed ligt, is ongezond. Nogal wiedes, denkt u misschien. Je gaat niet voor de lol een tijdje logeren in het ziekenhuis. Maar het gaat niet alleen om ziekte of een operatie: alleen al in een ziekenhuisbed liggen, valt af te raden. Niet bewegen leidt namelijk tot verlies aan spierweefsel. En dat is niet niks: gemiddeld verliest iemand tijdens een ziekenhuisverblijf een halve kilo tot een kilo aan spiermassa en 4 tot 10 procent van zijn spierkracht.
Tot overmaat van ramp bevordert ziekenhuiseten het herstel niet, zo blijkt uit een recent rapport van de Stuurgroep Ondervoeding. Want wat blijkt? De helft van de patiënten die toch al is ondervoed – dat geldt voor 38 procent van de ouderen – krijgt óók nog eens te weinig eiwitten binnen. En dat terwijl je na een operatie of ziekte juist extra eiwitten nodig hebt om goed te kunnen herstellen. Hoe kun je de schade die je door een ziekenhuisopname oploopt zo veel mogelijk beperken?
‘Na 50 tot 100 dagen heb je compleet nieuwe spieren’
Diëtist-onderzoeker Hinke Kruizenga, van VUmc in Amsterdam en projectleider van de Stuurgroep Ondervoeding, wijst erop dat ondervoeding vooral verlies van spiermassa betekent. En dat je dus ook ondervoed kunt zijn als je een gezond gewicht hebt. Dat zie je niet aan de buitenkant. ‘Elke dag breekt je lichaam 350 tot 400 gram eiwit af, ook als je gezond bent. Die hoeveelheid bouw je elke dag opnieuw op. Na 50 tot 100 dagen heb je compleet nieuwe spieren.’
Tenminste, als je elke dag voldoende eiwitten eet én minstens 30 minuten per dag flink beweegt. Een beschuitje met jam en een kopje thee is daarom een slecht ontbijt, zeker als je uit het ziekenhuis komt. Juist als je net een opname achter de rug hebt, is het zaak om kwark, vlees, vis, noten en andere eiwitrijke producten te eten. Liefst een flinke portie in een keer: 25 tot 30 gram eiwitten per maaltijd. ‘En zorg dat je ook genoeg calorieën binnenkrijgt’, zegt Hinke Kruizenga, ‘zodat het lichaam de eiwitten direct kan gebruiken voor de spieropbouw. Eet je te weinig, dan gebruikt het lichaam de eiwitten als energiebron en niet voor het in stand houden van de spieren.’
Griekse yoghurt met 10 procent vet, slagroom, vla, het mag allemaal na een ziekenhuisopname, adviseert Kruizenga. ‘En neem ’s avonds voor het slapen nog een eiwitrijke snack, zoals een worstje, noten, of blokjes kaas. Want ook tijdens de nacht gaat de spieropbouw gewoon door.’
Reken erop dat je minstens 1 gram eiwit per kilo lichaamsgewicht nodig hebt. Een man van 75 kilo moet dus dagelijks 75 gram eiwit binnenkrijgen. Ter vergelijking: een gekookt ei bevat zo’n 6 gram eiwit, een glas karnemelk 5 gram en een gebakken kipfiletje van een ons telt 20 gram eiwit. En vraag in het ziekenhuis om een extra toetje. Of twee. Dat kan beslist geen kwaad.
