De sfeer in de wereld is niet bepaald harmonieus. Op een groot aantal plekken wordt er strijd geleverd op leven en dood, over wie de baas is in de wereld, in ons land, de natuur, over onze banen, data, privacy en portemonnee. Zelfs verhuizen naar België biedt geen uitkomst. Het taaltje klinkt nog zacht, maar het lachen is veel Belgen vergaan met de bezuinigingen van de nieuwe regering in het vooruitzicht. Eerder was het al onrustig in onder meer: Spanje, Griekenland, Brazilië, Turkije en de Verenigde Staten. En wie dacht te leven binnen veilige grenzen van Europa, wordt opgeschrikt door het radicale gedachtengoed van strijders aan de rand en in het Midden-Oosten.
‘De orde van het verleden, herschikt zich om het leven nog wat te rekken’
‘Ons gezamenlijk ongenoegen is groot’, stelt trendonderzoeker Hilde Roothart vast. ‘Niet alleen mondiaal, maar ook nationaal. Over misstanden in de bouw, het onderwijs, de zorg. ‘Maar het besef dat het anders moet, dringt gelukkig tot ons door.’
Ze ziet het nieuwe jaar als een kantelpunt. ‘De zwaarste crisis ligt achter ons en nu breekt er een fase van vijf jaar aan, waarin we collectief anders denken naar anders doen kunnen vertalen.’
Echt waar. Nog vijf jaar?
‘Wat we nodig hebben is een nieuwe maatstaf voor succes, waarbij het niet gaat om wat goed is voor het bedrijf of de bestuurder, maar om wat goed is voor mens en maatschappij. Met MOOD 15 wil ik geen angst zaaien’, zegt Roothart, ‘maar juist hoop bieden’. Het trendboek – het negende in rij – biedt bedrijven, organisaties en individuele mensen mogelijkheden om zich voor te bereiden op de toekomst.
Weg met stroperige bureaucratie
Een van haar aanbevelingen is durven breken met de verzorgingsstaat. ‘We leven in een controlemaatschappij. Vol met afspraken die achter bureaus worden bedacht voor anderen, die ze moeten uitvoeren. Dat systeem werkt niet meer voor, maar tegen ons. Vernieuwing is gebaat bij vrij spel en voldoende tijd om te experimenteren. We moeten niet afwachten tot de regels veranderen, want de bureaucratie werkt stroperig. De nieuwe, maakbare samenleving ontstaat door mensen zelf.’
‘Bedrijven die vooruitlopen op veranderingen gaan de nieuwe standaard bepalen. Zij weten wat wij willen zien of hebben in de toekomst, nog voordat wij dat zelf weten.’ Tegelijkertijd probeert de orde van het verleden, zich te herschikken om het leven nog wat te rekken’.
Welke bedrijven volg je?
Het is dus wat je wilt zien in het nieuwe jaar. Welk nieuws ga je volgen. ING schrapt op de valreep van dit jaar nog even 1700 arbeidsplaatsen om zich aan te passen aan de nieuwe wereld. De standaard van gisteren, zo veel mogelijk groeien, is het afvoerputje van vandaag.
‘De nieuwe werkelijkheid staat al klaar. Wie om zich heen kijkt ziet lege winkels, kantoren en fabrieken. Er is nu behoefte aan: servers, data, mobiele apparaten en slimme algoritmes.’
‘Kijk daarom ook eens naar bedrijven als Tesla, Unilever, BMW, Desso en G-Star. Die slagen er wel in om met slimme innovaties en duurzaamheid aansluiting te vinden bij de nieuwe tijd.’
Gaudi en Frankfurter worstjes
Het gaat er volgens de trendonderzoeker om dat we de rampspoed even opzij zetten om de lichtpuntjes te zien in het nieuwe jaar. Daar hoort een andere mindset bij. Bijvoorbeeld dat we meer op ons zelf moeten vertrouwen en trots zijn op ons culturele erfgoed.
Zo mogen we van Roothart best anders denken over Europa. ‘Het lijkt erop dat Europa weinig goed kan doen, zeker met die recente naheffing nog in ons geheugen. Maar ons continent heeft een prachtige geschiedenis, vol diversiteit, met een prachtige cultuur die niet kopieerbaar is. Laten we dat nu eens koesteren. Welke zaken kunnen we vol trots labelen met ‘made in Europe? Die lijst is oneindig. Van kunstenaars als Gaudi en Mondriaan tot aan Frankfurter worstjes en Ferrari’s.’
‘De zwaarste crisis ligt achter ons en nu breekt er een fase van vijf jaar aan, waarin we collectief anders denken naar anders doen kunnen vertalen’
‘Voor ondernemingen en organisaties geldt dat economische waarde niet los staat van culturele. Het Nederlands elftal, het Nationale Ballet, het Concertgebouworkest, het Rijksmuseum, allemaal voorbeelden van hoe internationaal je visie en ambities kunnen zijn. We kunnen vertrouwen op de sociaal-culturele waarde van Europa.’
Mammoettankers kunnen niet van koers veranderen
Over het politieke verhaal van Europa is Roothart veel minder te spreken. ‘Europa is niet alleen economisch verzwakt, maar ook politiek. De landen zijn onderling verdeeld en de wereldorde wordt bepaald over de hoofden van onze nationale en Europese leiders heen.’
‘Daarom moeten we niet te veel verwachten van politici. Veranderingen op grote schaal zijn bijna onmogelijk. Grote organisaties, zoals Europa of de G20 zijn niet slagvaardig. Dat zijn mammoettankers. Op kleinere schaal, in steden lukt het beter. Kijk maar eens wat Kopenhagen en Londen bereikt hebben op het gebied van automobiliteit en het verhogen van het ‘aandeel fiets’.
Ga eens kijken op de Wadden
Tot zover deze voorbeschouwing op MOOD 15, dat verder nog thema’s aansnijdt als de ongelijkheid tussen arm en rijk in de wereld, de organische economie en wie het straks voor het zeggen heeft als het gaat om de beschikbaarheid en kwaliteit van onze energie, water en voedsel.
Stevige kost om te lezen, maar je kunt er een heel jaar over doen!
Voor wie het nieuwe jaar écht goed wil beginnen heeft Roothart nog een advies. Ga eens kijken op een van de Waddeneilanden en doe daar ‘goede energie’ op om 2015 met vertrouwen tegemoet te treden. ‘‘Met het herstellen van een crisis is het niet anders dan met het opbranden van lichaam en geest. Herstel is nodig. Elke vorm van leven kent niet alleen perioden van groei, maar ook van krimp. In die fase zitten we nu. Het zijn de wetten van de natuur en daar maken wij deel van uit. Eilanders weten dat beter dan mensen van het vaste land. Ze zijn ecologisch veel meer verbonden met de natuur. Het zijn prachtige kraamkamers.’
Meer informatie over MOOD 15: http://trendslator.nl/trends/trendboek/
Lees ook: Stop met leven als een economisch beest
