Bij onze eerste kennismaking vroeg Berdine Grashuis: ‘wat mist de wereld als jij er niet meer bent?’ Daar heb ik een tijdje over na moeten denken, niet normaal. Bij haarzelf rolt het antwoord op die vraag gewoon naar buiten: ‘dan mist de wereld iemand die zichtbaar durft te maken, wat niet zichtbaar is’.
Nee, dit wordt geen zweefstuk. Dit verhaal gaat over ‘start with why’, de wereldwijde hit van Simon Sinek die mensen en organisaties helpt bij het vinden van hun bestaansrecht.
“Problemen ontstaan als het niet meer stroomt en mensen zaken achter houden”
Ze schetst een piramide met zes lagen. Van onder naar boven: omgeving, gedrag, capaciteiten, overtuigingen, identiteit en (voor de liefhebbers) spiritualiteit. “In dit model kun je de meeste problemen kwijt. Stel je hebt als zorgorganisatie de stelregel dat je voor 100% aanspreekbaar bent voor je klanten. Dat is je identiteit. Je overtuiging is dat je dit waar wilt maken en je bent daarop aanspreekbaar. Vervolgens stel je vast dat medewerkers in de pauze weglopen bij de cliënten om in een hok te gaan roken. Dan past dat gedrag niet meer bij die 100% en heeft de manager, die er wat van zegt, het gedaan. Die heeft het blijkbaar niet op rokers. En daar gaat de goede samenwerking. Het besef dat je elkaar nodig hebt om het resultaat uit je identiteit waar te maken, is verstoord.”
Zo gaat het vaker, volgens de Why-deskundige. “Als zaken niet meer stromen, ontstaan er problemen. Vaak houden mensen dan iets achter en sluimert het conflict maar door.”
Overtuigingen op losse schroeven
We kennen allemaal wel een voorbeeld uit ons werk, waarin het voorbeeld past. Dit is echter de tijd om zaken te veranderen. We moeten wel. Veel bedrijfsvoeringen en overtuigingen staan op losse schroeven. Dagelijks lezen we dat we anders moeten gaan denken en werken. De onzekerheid die daarbij hoort is een belangrijke voedingsbodem voor de populariteit van het ‘waarom-model’. “We kunnen zekerheden niet meer ontlenen aan onze omgeving of werkgever. Daarom zoeken steeds meer mensen en organisaties naar zekerheid en vertrouwen in zichzelf. Wat is de reden van ons bestaan?”
Volgens de uitvinder van de Theorie, Simon Sinek, gaat het daar bij veel organisaties mis. Ze zijn te ver afgedreven van hun oorspronkelijke idee. “Elke organisatie weet wat ze doen, de meesten ook wel hoe ze het doen, maar slechts weinig bedrijven weten ook waaróm ze het doen”, aldus de Britse managementgoeroe in een van zijn talrijke interviews. “Winst maken is geen purpose, hooguit een resultaat. Het gaat om de vraag: waar doe je het voor? Waar kom jij je bed voor uit? En waarom zou dat iemand iets uitmaken?” Voor organisaties kan dat betekenen dat ze een ommezwaai gaan maken. Daardoor kan het zijn dat niet alle werknemers nog in het plaatje passen. Dat is heel vervelend, maar de grootte van een firma of economie zegt volgens Sinek, niets over het toekomstige succes ervan.
Succesvolle bedrijven onderscheiden zich volgens Sinek niet van minder succesvolle doordat ze betere producten maken, maar doordat ze beter kunnen aangeven waarom ze dat doen en wat ze ermee willen bereiken. Volgens de auteur zijn organisaties die beginnen met het waarom niet alleen succesvoller en innovatiever, diegenen die hun purpose vinden, werken ook met meer plezier. Als je weet wat je why is, maakt het je keuzes makkelijker. Geld verdienen kan nooit een why zijn, dat is hooguit een bijproduct.”
Maar hoe hoe-hoe-hoe doen we dat dan?
Terug naar Berdine. Ze draait de piramide, haar vertaling van het officiële model van Sinek, om. De spirituelen onder ons kunnen instappen op trede 1: ‘waar geloof je in’. Voor de anderen begint het op trede 2 ‘wie ben je?’. “Als je weet wat je te bieden hebt, is het gemakkelijk om te kijken waar je past – of nog past – qua werk.”
Dus wat kun je mensen meegeven die nu bibberen of ze nog wel of niet een baan hebben?
“Het is nooit gemakkelijk, maar als je de eerste vijf treden van de piramide helder hebt, ontstaat er een omgeving waar jij met al je goede en slechte eigenschappen tot je recht komt. Als alles in balans is, ben je het productiefst.
“Als je solliciteert op een baan vanuit je eigen identiteit is dat ook krachtiger dan alleen maar proberen om aan de gewenste verwachtingen van anderen te voldoen. Dan denk je in concurrentie en vertrouw je minder op je eigen kracht. Dan word je maar afgewezen. Het zegt alleen maar dat iemand anders kennelijk beter in het plaatje past.”
“Je eigen leven leven is vele malen comfortabeler dan het leven van een ander leven. We zijn daar een beetje van weggedreven, maar in deze tijd is het de moeite waard om je pad weer terug te vinden, want omstandigheden wisselen snel, dat zien we dagelijks in het nieuws.”
Of zoals bovenmeester Sinek zegt: Risico’s vermijden is in feite veel risicovoller dan risico’s aan durven gaan.”
