Heb je een illegaal maar professioneel XTC-lab? En wil je niet gepakt worden voor iets onbenulligs als afval dumpen? Bel dan de maffia. Die sluit een deal met de overheid en stookt de troep op. Ergens in Campanië bijvoorbeeld.
Nergens anders pieken de kankercijfers als in deze regio, maar de Italiaanse minister van Volksgezondheid legt geen enkel verband met het illegale dumpen van afval en de afvalverbrandingen die dagelijks in de regio rond Napels plaatsvinden.
In deze regio sterven 20 procent meer mensen aan kanker dan in de rest van Italië. Maar als minister Beatrice Lorenzin van Volksgezondheid hiermee wordt geconfronteerd, laat ze de tonnen afval die hier liggen begraven en die dagelijks worden verbrand ongenoemd. Zij wijt de hoge kankercijfers aan de ongezonde levensstijl.'Ze moeten daar eens wat minder roken en niet zoveel vette pizza’s eten', reageerde de minister van volksgezondheid onlangs op de tv. Ze roken te veel en bewegen te weinig. Een onderzoek naar de oorzaken is dus onnodig.
Mediterraan dieet
In Napels, het centrum van Campanië, zou ze komen spreken tijdens het Internationale Media Forum ter Bescherming van de Natuur. Thema van dit jaar: ‘Feeding the World’. Journalisten, wetenschappers en studenten spraken over thema’s als voedselverspilling, gentechnologie, familielandbouw, klimaatverandering, honger, obesitas en een gezond dieet.
De locatie was goed gekozen: Campanië is zo’n beetje het epicentrum van dat mediterrane dieet. Tomaten, mozzarella, olijven en rode wijn. De gunstige invloed op de gezondheid was een van de voornaamste redenen van Unesco om het mediterrane dieet op de werelderfgoedlijst te plaatsen.
Stop Biocide
In eigen land staat Campanië echter bekend als ‘het land der vuren’. De hoeveelheid afval die er gedumpt wordt beloopt de miljoenen tonnen. Cadmium, zink, verf, zuiveringsslib, diverse kunststoffen, arseen, lood. Afkomstig van staal-, metaal-, papier- en leerindustrie en andere onbekende herkomst. Zelfs in het centrum van Napels wordt bijna dagelijks giftig afval gedumpt en verbrand.
De verontwaardigheid bij de inwoners van Campanië is groot. Activisten die de conferentie verstoorden onderstreepten hun woede met een enorm spandoek: ‘Stop Biocide’, stond erop. Waarmee ze de biologische ramp in verband brengen met genocide.
'Hoe kun je praten over de wereldvoedselvoorziening en het grootste probleem van hier onbesproken laten'
“Hoe kun je praten over de wereldvoedselvoorziening en het grootste probleem van deze regio onbesproken laten', riepen ze toen ze de collegezaal van de Suor Orsola Benincasa Universiteit binnenvielen.
In tegenstelling tot andere jaren stond het dumpen van chemisch afval in de regio inderdaad niet op het programma, al werd het wel zijdelings aangehaald. Wel op het programma aangekondigd was minister Lorenzin van volksgezondheid.'Hoe durft de minister te praten over onze levensstijl? Over de levensstijl van onze kinderen met leukemie?'
Camorra
Maar de woede mistte doel. De minister van Volksgezondheid had verstek laten gaan. Als vervanger kwam Albert Omantovali van het ISS, het Instituto Superiori de Sanità, het Italiaanse RIVM, zogezegd. Een slimme zet, want hij was niet bevoegd om namens de overheid te spreken.'En de minister van Volksgezondheid trouwens ook niet, want zij komt niet uit de regio.'
Een van de buitenlandse journalisten vroeg Omantovali hoe dat nu eigenlijk in z’n werk ging met die camorra.'Ik ben misschien naïef maar hoe kan het dat de Italiaanse overheid niet ingrijpt? Is die ook geïnfecteerd door de maffia? Staat u onder druk van de camorra?'
Maar nee, hij stond er volledig buiten.'Het ISS wordt weliswaar betaald door de overheid, maar we doen onafhankelijk onderzoek. Ik ben rijksambtenaar voor de volksgezondheid. Maar we zijn geen onderdeel van de overheid', legde hij uit. En de minister dan?'Nee, ik denk niet dat zij banden heeft met de maffia.'
Maffiaminister
Omantovali liep voorts over van politiek correct medeleven. Hij erkende de ernst van de situatie. Het chemisch afval is een serieus probleem, alsook de infiltratie door de maffia.'We zijn ons bewust van het probleem, maar actievoeren is geen oplossing. We hebben een communicatieprobleem tussen de activisten en de instituties. Uiteraard is het zeer ernstig als het waar is dat er in deze regio echt meer kanker voorkomt. Maar wij denken dat de activisten niet over de juiste informatie beschikken.'
Al ruim twintig jaar wordt er gestreden tegen de illegale branden en dumpingen in de regio die al bijna dertig jaar aanhouden.'De maffia werkt samen met de overheid en de industrie', legt activist Dario de Natale uit.
Dat minister Lorenzin geïnfecteerd is door de maffia, durft hij niet rechtstreeks te zeggen. Dat laat hij over aan een collega-activist.'Ze is gewoon een maffiaminister', zegt hij ronduit. Of ze betaald wordt of bedreigd, dat weet hij niet. Maar waarschijnlijk allebei.
Oproerpolitie
Hij durft het wel te zeggen, maar wil zijn naam niet noemen. Zoals De Natale geen rechtstreekse beschuldigingen uit.'In plaats van de vervuilers worden wij aangepakt', vertelt hij.'De overheid, de industrie en zelfs justitie spelen onder één hoedje met de camorra en wij worden weggezet als idioten of we worden beschuldigd van samenwerken met criminele organisaties.'
Zelf heeft hij het nog niet hoeven ervaren, maar mede-activisten zijn al eerder voor de rechter gedaagd, gevangen genomen en opgezadeld met een dagelijkse meldingsplicht.
De lokale overheid werkt samen met de camorra, de landelijke overheid staat overal buiten, garandeert de rijksambtenaar voor de volksgezondheid.'Nee, het is geen Italiaans probleem', zegt hij.'Het is een wereldwijd probleem. Ook in bijvoorbeeld Slowakije kennen ze deze problemen. Net als in veel ontwikkelingslanden.'
Nederland
Ja, het is een internationale kwestie, zegt ook activist De Natale. Het ligt voor de hand dat de Italiaanse overheid Campanië tot de orde roepen, maar het afval zelf komt inderdaad niet alleen uit de regio. Het komt uit het verre noorden van Italië en zelfs uit de rest van Europa.'Veel afval komt van de illegale industrie.' Een link met Nederlandse XTC-labs is volgens hem heel wel mogelijk.
Navraag bij de Landelijke Eenheid van de politie leert dat die link in Nederland niet gelegd wordt.'Het lijkt mij nogal duur en omslachtig', zegt persvoorlichter Franki Klarenbeek.'Waarom zou je zaken doen met de Italiaanse maffia en het helemaal naar Zuid-Italië transporteren, als je het ook in de bossen in Brabant kunt dumpen?'
Harde cijfers over illegale productie en afval zijn er niet, maar er wordt regelmatig afval in bossen in Nederland aangetroffen. En er worden regelmatig XTC-labs opgerold,'maar niet door het dumpen van afval', zegt Klarenbeek.
In Napels gaan de acties gewoon door. Regelmatig wordt er gevochten met de oproerpolitie. Maar ondanks alle protesten is het dumpen en verbranden van giftig afval alleen maar erger geworden. Niets wijst erop dat het minder wordt.
