‘Het gaat erom dat we nieuwe verbindingen leggen. Het liefst met het hart’. Of. ‘Ik ga nog niet stromen van dit idee’. Nog een hele mooie: ‘Het wordt tijd om kennis, kunde en energie terug te geven aan de gemeenschap’. De nieuwe economie kent zijn eigen idioom.
Het is een taal die aan schurkt tegen de spiritualiteit en dat is niet vreemd volgens directeur Antoine Teeuwsen van het instituut Mens en Intuïtie (M&I). 'Zekerheid die mensen aan werk kunnen ontlenen, valt steeds vaker weg. Door veranderingen in organisaties kunnen medewerkers hun ei niet meer kwijt in het werk. Ze zijn bijvoorbeeld slechts een onderdeel geworden in een hele productieketen. Als je dat niet bevalt, dan ga je op zoek naar een andere manier van zingeving en dan kom je al snel bij spirituele vormen uit.'
'Mensen zijn de geldeconomie zat', zegt Lucas van Gool van Life Force Fitness instituut (LFF). 'Vooral het geld verdienen aan geld.' Volgens hem kom je zo bij ‘zachtere waarden’ in het leven uit.
Je komt altijd eerst jezelf tegen
In die zoektocht naar nieuwe zingeving komen mensen zichzelf nogal eens tegen. 'Je gaat in dat proces voorbij aan je eigen, vertrouwde conditionering en daarna maak je een nieuwe verbinding met jezelf.' Geen gemakkelijk proces, maar onvermijdelijk als je aan wilt sluiten bij de energie van de nieuwe economie.
'Het is bijna letterlijk de ramen in je hoofd open zetten, zodat losse gedachten zich kunnen ordenen', zegt Evert Jan Kema van Zen.nl in Amersfoort.
De instituten merken dat de belangstelling voor technieken om je hoofd op te ruimen toeneemt. Teeuwsen: 'Het hoort bij deze tijd. Mensen hebben, in tegenstelling tot de generatie van mijn ouders, ook de mogelijkheden om hun weg te vinden richting een psycholoog of naar diverse instituten.'
De wetenschap helpt een handje, want spiritualiteit is steeds minder vaag. Zo zijn verschillende fysiologische veranderingen duidelijk aantoonbaar. Spieren ontspannen, de adem wordt rustiger en het immuunsysteem functioneert beter.
Zen is niet meer alleen voor liefhebbers, denkt Kema. Zelfs in de hierboven verfoeide graaicultuur van de financiële sector komt het voor. Zo leerde Herman Wijffels de techniek van zenmeester Rients Ritskes, grondlegger van Zen.nl
Daarna moet je afrekenen met infobesitas
De grootste tegenstander in dit hele proces is de informatie overload die op ons afkomt. 'Voorlopig krijgen we alleen nog maar meer moeite om alle informatie die op ons afkomt, te processen', denkt Van Gool. 'Volgens mij is die overload zo rond 2004 beginnen te ontstaan.'
'We zijn nu tien jaar verder. Ik merk dat steeds meer mensen gewoon op zijn. Hoe dat komt? Onze conditionering bepaalt zo sterk hoe we ons moeten voelen en gedragen, dat we lichamelijke impulsen die ons reguleren niet meer voelen en onderdrukken. Zo brand je langzaam op.'
Om dan te stuiten op de multitasker in jezelf
De op een na grootste tegenstander is multitasking. 'Dat bestaat helemaal niet', zegt Kema. 'We denken dat we het kunnen, maar in feite zijn het allemaal singletasks die we heel snel achter elkaar doen.'
Van Gool: 'Veel mensen krijgen te veel te verstouwen, worden overvraagd of raken overprikkeld. De remedie is rust.'
Kema: 'Het is je hoofd opruimen, rustig worden en zuiver voelen. Pas daarna kun je je batterij weer opladen.'
Van de weeromstuit ga je mediteren
Bij alle drie de instituten doen ze dat met behulp van mediteren. Zen.nl beschikt als enige over ‘harde cijfers’ op de website, waarbij ze hun 19 vestigingen door het hele land met elkaar vergelijken. Belangrijkste conclusie is dat er de laatste 2 jaar meer gemediteerd wordt dan daarvoor. De grootste winst voor cursisten is inderdaad meer rust, gevolgd door betere concentratie, focus, aandacht en bewustzijn. Deelnemers rapporteerden verder zich gelukkiger te voelen en meer tevredenheid en blijdschap te ervaren.
De Amersfoortse vestiging scoort een ruime voldoende in vergelijking met de andere plaatsen. 'Mediteren is een belangrijk samenspel tussen docent, theorie en instructie', zegt Kema.
Het moet wel bij je passen, al levert een kijkje bij de drie instituten een grote variëteit aan mogelijkheden op.
De techniek van Zen.nl vindt zijn oorsprong in Japan en in stilzitten. Kema: 'Daar mediteren ze vooral nog in kloosters. Dat werkt natuurlijk niet zo in onze drukke westerse wereld. We proberen in onze instituten een brug te slaan naar de dagelijkse praktijk.'
De actieve meditaties van LFF zijn gebaseerd op technieken van Osho. Van Gool: 'Voor mij werken die nog steeds. Het is natuurlijk jammer dat hij dood is en er geen nieuwe inspiratie van hem komt, maar ik zie het als mijn taak om er een eigen richting aan te geven.'
Bij M&I kiezen ze voor geleide meditaties gebaseerd op de inzichten van de Amerikaanse Linda Keen. Teeuwsen: 'We proberen in alles om geen waardeoordelen te vellen. Mensen moeten ieder voor zich onderzoeken wat voor hen werkt. Het is niet zo dat we onze cursisten als één vorm weer naar buiten laten gaan.'
Zodat je je ego leert kennen
En waar leidt dit mediteren allemaal toe? Kema: 'Je leert je ego goed kennen. Zo kun je je zelfbeeld bijstellen en dan kom je al snel menselijker over. Je kunt wel altijd anderen de schuld geven, maar je bent zelf verantwoordelijk.'
Van Gool (50) bespeurt al een kentering. 'De dertigers van nu zitten op een ander spoor dan toen ik die leeftijd had. Ze zijn authentieker. Ik maakte destijds als militair onderdeel uit van een systeem als de landmacht en leefde volledig volgens die waarden en normen. Mijn eigenheid had zich volledig ondergeschikt gemaakt aan dat systeem. De dertigers van nu maken meer eigen keuzes.'
Teeuwsen: 'Het zorgt er voor dat steeds meer mensen zich bewust worden van hun voelsprieten. In persoonlijke contacten gaan we steeds meer voelen. We merken eerder wat stressvolle omgevingen met ons doen. De menselijke maat wordt weer belangrijk. Ik ontmoet bijvoorbeeld vaker artsen die tegen een burn-out aanlopen, omdat ze meer ‘slecht nieuws gesprekken’ moeten voeren. In hun reguliere opleiding leren ze hoe ze die gesprekken technisch moeten voeren, – bijvoorbeeld duidelijk zijn en het probleem bij de patiënt laten -, maar zo werkt het lang niet altijd. Er gebeurt veel meer in zo’n contact.'
En dan ‘go with the flow’
Het lijkt er niet gemakkelijker op te worden. Al hoort het bij de nieuwe economie om te spreken van uitdaging en verandering. 'Het is de kunst om mee te bewegen met wat er gebeurt', zegt Kema. 'Je moet bij jezelf kunnen blijven.'
'De resultaten van al dit werk kunnen zijn dat je minder snel ziek bent en beter gaat samenwerken', meent Teeuwsen.
Van Gool: 'De technische vooruitgang gaat enorm snel. Terugtrekken in een klooster heeft geen zin. We zullen moeten voorkomen dat we opbranden. Misschien is het antwoord wel durven drijven.'
