Dat is best veel. Ik heb het idee dat veel werknemers het ook gewoon prettig vinden om een flow te zitten en niet elke dag op hun qui vive willen zijn.
‘Dat is het standaard reflectie-antwoord dat ik na zulke presentaties krijg. Ik betwijfel of dat wel klopt. Hoeveel mensen ken je die lui achterover leunen?’
Niet veel.
‘Dat bedoel ik. Maar ik wil het donderdag ook met nadruk over de rol van werkgevers hebben. Mijn punt is: organisaties zijn nog steeds te eenzijdig gericht op organisatie-effectiviteit. Dan gaat het niet alleen over winst, maar ook over kwaliteit, productiviteit en flexibiliteit. Ze zijn niet of nauwelijks gericht op maatschappelijk welzijn en medewerkerswelzijn. Er is sprake van een disbalans, zelfs na de mondiale financiële crisis.
Ontbreekt het op dit moment aan visie?
‘Ik ben niet heel erg positief over de manier waarop werkgevers met hun positie omgaan. De ongelijkheid neemt alleen maar toe, en er worden nog steeds enorme risico’s genomen over de ruggen van gewone mensen.’
‘Het is mede daarom dat ik werknemers aanraad het heft in eigen hand te nemen. De overheid trekt zich steeds verder terug, dus zul je het zelf moeten doen.’
Feitelijk moeten werknemers zich dus meer als ZZP’ers opstellen. Met de flexibilisering van de arbeidsmarkt worden werknemers hoe dan ook steeds meer als ZZP’ers behandeld. In de cultuursector is dat al aan de hand. Daar zijn duizenden vaste banen ingeruild voor slecht betaalde zelfstandige functies.
‘De cultuursector is heel veelzijdig en heterogeen. Er zijn zeker plekken waar het goed geregeld is, maar uit oogpunt van arbeidsmarkt en personeelsbeleid is het soms een heel slechte sector. Ik kan serieus niet begrijpen waarom iemand daar zou willen werken. Let wel, ik ben een groot liefhebber van kunst, en ga graag naar concerten en theater, maar de manier waarop sommige werkgevers zich gedragen is negentiende-eeuws. Zulke arbeidsvoorwaarden gun je niemand.’
Die situatie is des te schrijnender, omdat het best wel goed schijnt te gaan met de economie. Hoe zit dat?
‘Juist nu is het heel spannend. De economie is booming, bedrijven krijgen het personeel niet aangesleept. Als de kwetsbaren op de arbeidsmarkt nu geen kans krijgen, dan gaat het nooit meer goedkomen. Dan is er echt iets fundamenteel mis. Niet zozeer met hen, integendeel, zou ik zeggen. Dan moet er echt sprake zijn van opzet en onwil bij het bedrijfsleven en de overheid. We gaan immers grote tekorten krijgen op de arbeidsmarkt.’
‘Maar wat nog meer aan de hand is, en dat merk je in de kunsten natuurlijk ook, is dat de halfwaardetijd van kennis en vaardigheden met het jaar korter wordt. Kon je tien jaar geleden nog tien jaar vooruit met de kennis die je dan had, nu is dat nog maar 5 jaar, hoogstens.’
Een leven lang leren. Nooit op je lauweren rusten?
‘Lifetime employment is dus een ding uit het verleden. Er zijn nu nog mensen in orkesten die daar al decennia zitten. Dat komt op nog maar heel weinig plekken voor. Rijkswaterstaat is een van die plekken. Maar dat gaat ook veranderen, en heel snel. Iedereen die nu vijftig wordt en nog niet aan het uitkijken is naar nieuwe kansen, is kwetsbaar. Dat geldt echt niet alleen voor laaggeschoolden als de mensen van de V&D een paar jaar geleden, maar ook voor hoogopgeleide werknemers.’
Dat is allemaal wel erg somber, meneer Boselie.
‘We zijn ons te weinig bewust hoe goed het momenteel gaat. We focussen op kleine details, maken ons zorgen om niets. Als ik kijk naar mijn ouders, die hebben de oorlog meegemaakt. Mijn schoonmoeder is haar huis kwijt geraakt in Indonesië, heeft daar de oorlog meegemaakt en heeft naar NL moeten vluchten.. Twee van mijn vier grootouders hebben twee wereldoorlogen meegemaakt. Als je dat allemaal vergelijkt met nu is het niets wat we meemaken. We zijn bevoorrecht, maar het kan zomaar ineens afgelopen zijn. Die sense of urgency mis ik erg op de huidige arbeidsmarkt.’
The Future of Work
Paul Boselie gaat donderdagavond 18 januari in debat met Mei Li Vos (voormalig Tweede Kamerlid en bestuurder Alternatief voor Vakbond), Edwin van Korlaar (commercieel directeur IT-bedrijf Xcellent) en vertegenwoordigers van de Nationale Denktank. Meer inlichtingen.
