Zelfstandigen zonder personeel moeten zelfstandigen mèt personeel worden, vindt D66. Om hen over de streep te trekken moeten ze korting krijgen op de werkgeverspremies. Verder deze week o.a. waar ineens het getal van 2,1 miljoen zelfstandigen vandaan kwam, modelcontracten in de zorg, en de Startersgids van Rinske Jansen.
Zelfstandigen zonder personeel doen het zonder personeel. D66-kamerlid Steven van Weyenberg is dat een doorn in het oog. Daarom wil hij zzp'ers tijdelijk korting geven op de sociale premies en hen zo verleiden mensen in dienst te nemen. Een, twee, drie – misschien wel veel.
Het grootbedrijf schrapt nog steeds arbeidsplaatsen, het midden- en kleinbedrijf kijkt wel beter uit dan personeel aan te nemen, dus moet nu de zelfstandige professional maar banen gaan creëren voor werkzoekenden. Tienduizend, op zijn minst. En snel een beetje, zegt Van Weyenberg: zijn plan moet volgend jaar al ingaan.
Stemmingmakerij
Tot nu toe konden zelfstandigen zonder personeel altijd op D66 rekenen, als de VVD weer eens zat te suffen en de PvdA de kans greep hen in de tang te nemen. Nu zijn ook voor de liberaal-democraten zzp'ers niet meer goed genoeg. In plaats van zich te verdiepen in wat zij wèl doen en hen daar erkenning voor te geven, maakt Van Weyenberg hen tot mikpunt om wat zij niet doen.
Zelfstandige professionals zijn er al lang achter dat je tegenwoordig geen organogram meer nodig hebt en geen vaste banen om waarde te creëren voor je klanten. Integendeel: nieuwe, netwerkachtige samenwerkingsvormen blijken daarvoor minstens zo effectief te zijn.
Aan Van Weyenberg is die nieuwlichterij niet besteed. Met zijn ouderwetse "banenplan" voegt D66 zich naadloos in de stemmingmakerij tegen zzp'ers die in Den Haag tegenwoordig voor economisch beleid doorgaat. Zelfstandigen moeten en zullen "doorgroeien". Is het niet nu met de wortel van (tijdelijk) lagere werkgeverslasten, dan straks met de stok van afschaffing van de zelfstandigenaftrek.
2,1 miljoen zelfstandigen?
Sommige berichten zijn zo onwaarschijnlijk dat je je afvraagt waarom de media ze overnemen. Toch slikte deze week menige redactie de melding van het Centraal Bureau voor de Statistiek voor zoete koek dat het aantal "banen van zelfstandigen" in 2014 zou zijn gestegen tot maar liefst 2,1 miljoen.
Dagblad Trouw maakte daar zaterdag zelfs van dat ons land 2,1 miljoen zelfstandigen zou tellen. Blijkbaar realiseerde daar niemand zich dat de totale werkzame beroepsbevolking slechts uit 7,2 miljoen mensen bestaat, en dat nog maar twee maanden geleden hetzelfde CBS op slechts 1,1 miljoen zelfstandigen was uitgekomen (waarvan 829.000 zzp'ers).
Op Twitter werden vrijdag al meteen vraagtekens geplaatst bij de 2,1 miljoen van het CBS. Menigeen vermoedde dat er wel iets met de definities van "baan" en "zelfstandige" aan de hand zou zijn. Het duurde een halve dag voordat @statistiekcbs met een toelichting kwam. Een halve.
Een "baan" als "zelfstandige"
Onder een "baan" bleken de rekenmeesters elke "overeenkomst" te verstaan "waarbij een persoon tegen een financiële vergoeding arbeid verricht voor een bedrijf of instelling". Dus als een docent voor een uitgever op overeenkomst van opdracht een hoofdstuk schrijft voor een schoolboek, heeft hij naast zijn vaste aanstelling in het onderwijs ook een "baan" als zelfstandige.
Wat het CBS er niet bij vertelde, was dat achter hun definitie van "baan" een zo mogelijk nog ruimere opvatting van het begrip "zelfstandige" schuilgaat. In hun statistieken zijn zelfstandigen alle "personen die arbeid verrichten voor eigen rekening of risico in een eigen bedrijf of praktijk, of in het bedrijf of de praktijk van een gezinslid, of in een zelfstandig uitgeoefend beroep."
Aap uit de mouw
So far so good. Maar dan komt de aap uit de mouw: "Hiertoe behoren onder meer ook huishoudelijke hulpen, gastouders, babysitters, krantenbezorgers en folderaars." Wie niet? En dan rekent het CBS ook nog eens meewerkende gezinsleden tot de zelfstandigen, tenzij die een arbeidsovereenkomst zijn aangegaan met hun hoofdzelfstandige. Daar kan geen banenplan tegenop. Zelfs dat van Steven van Weyenberg niet.
Wat is het probleem? Niets, behalve…. dat er in Nederland een discussie wordt gevoerd over een vermeende tsunami aan zzp'ers die ten koste zou gaan, niet alleen van de overheidsfinanciën maar ook nog eens van het sociale stelsel. Voor zzp'ers en hun opdrachtgevers staat daarbij veel op het spel. Mag die discussie dan alstublieft gevoerd worden op basis van serieuze feiten en cijfers?
VERDER DEZE WEEK
Happy Flexwerkers
Flexwerkers zijn minder tevreden over hun werk en hun leven dan medewerkers met een vast contract. Grote uitzondering zijn de zzp’ers. Die zijn net zo tevreden als medewerkers in vaste dienst. Dat haalde Hugo-Jan Ruts van ZiPconomy deze week uit een rapport van het Sociaal Cultureel Planbureau over het aanbod van arbeid in 2014.
Wat Ruts ook vond bij het SCP – en dat was misschien nog wel opmerkelijker – is dat het aantal mensen met een vast contract de afgelopen jaren harder is gegroeid dan het aantal zzp'ers. Niet alleen in absolute zin, maar ook als percentage van de totale bevolking.
Het aantal Nederlanders dat betaalde arbeid verricht is vergeleken met twintig jaar geleden spectaculair gegroeid. Een deel van die groei ging naar flexwerkers en naar zzp'ers, maar een nog veel groter deel naar mensen met een vaste baan. Dat zet de toename van zzp’ers waar zo veel drukte om wordt gemaakt, weer wat in perspectief.
Modelcontracten voor de thuiszorg
Er is de afgelopen jaren veel te doen geweest over de positie van de zzp’ers in de zorg. Met name in de thuiszorg leidde dit tot onzekerheid en rechtsongelijkheid. Echte zelfstandige zorgverleners werden door de Belastingdienst als "schijnzelfstandigen" gekwalificeerd en moesten hun VAR-wuo inleveren.
Aan die onwenselijke situatie lijkt deze week een einde te zijn gekomen. Donderdag werd bekend dat het ministerie van VWS en de Belastingdienst samen met Branchebelang Thuiszorg Nederland en FNV Zelfstandigen modelcontracten hebben opgesteld.
Als zzp’ers en zorginstellingen conform deze modelcontracten werken, beoordeelt de fiscus hun arbeidsverhouding voortaan weer gewoon als een overeenkomst van opdracht en niet meer als een verkapt dienstverband.
BrightPensioen blaast heilig huisje omver
Donderdag werd in Amsterdam de start gevierd van BrightPensioen, het commerciële alternatief voor ZZP Pensioen. Op Sprout verklaarden de oprichters dat zij het "heilige huisje" omver willen blazen dat alle bestaande aanbieders van pensioenproducten voor zzp'ers gemeen hebben: een verdienmodel dat is gebaseerd op een percentage van de inleg. BrightPensioen vraagt in plaats daarvan een vaste vergoeding van 210 euro per jaar, ongeacht de inleg.
Na een maand proefdraaien hebben de eerste tachtig deelnemers zich gemeld. Vanaf 10.000 deelnemers wordt er winst gemaakt. Die wordt verdeeld over de deelnemers, die tevens mede-eigenaar zijn van het fonds. Door te besparen op zaken als kantoorruimte en reclame willen de oprichters de kosten zo laag mogelijk houden.
Volgens een berekening van Jeroen de Boer op Z24 blijft ZZP Pensioen de goedkopere aanbieding voor mensen die van plan zijn een bedrag van minder dan 117.000 euro op te bouwen. Daarboven wordt BrightPensioen voordeliger.
Belangenvereniging sekswerkers
In Amsterdam wordt vandaag PROUD gepresenteerd. De nieuwe belangenvereniging zet zich in voor verbetering van de maatschappelijke, juridische en arbeidsrechtelijke positie van sekswerkers.
Oprichtster Mariska Majoor verzet zich tegen het beeld van de sekswerker als slachtoffer en outcast: "Dwang en misstanden moeten serieus genomen en bestreden worden, maar mogen niet gelijkgesteld worden aan het vak."
PROUD wil dat er meer ruimte wordt gecreëerd voor initiatieven die in het belang zijn van sekswerkers zelf, zoals het ontwikkelen van nieuwe werkvormen en het versterken van de onderhandlingspositie op de werkvloer.
Startersgids
Vorige week bespraken we hier het Handboek Zelfstandigen 2015 van Tijs van den Boomen. Voor starters is dat standaardwerk misschien wel een beetje te heftig. Wie zich gewoon eens even wil oriënteren kan nu ook prima terecht bij de Startersgids voor ZZP'ers.
Rinske Jansen helpt met haar gids starters op het juiste moment de juiste keuzes te maken. Op een hele praktische manier beschrijft zij de basis van ondernemen. Hoe stel je een ondernemingsplan op? Aan welke eisen moet je administratie voldoen? Hoe kom je aan klanten? Welke fiscale voordelen zijn er? Hoe bepaal je je uurtarief? Wanneer is je bedrijf financieel rendabel? En uiteraard: hoe regel je je pensioen?
EN DAN NOG DIT
In een campagne van slechts 27 dagen is op het journalistieke platform Yournalism 5.000 euro opgehaald voor een onderzoek naar de standpunten die worden ingenomen in de discussie over zelfstandigen zonder personeel. Nog steeds komen er grotere en kleinere bedragen binnen. Zaterdag stond de teller op 5.425 euro.
Doneren kan nog tot en met vrijdag 21 februari. Donateurs krijgen gratis toegang tot de serie artikelen en ontvangen een exemplaar van het e-boek. Bovendien zijn zij eregast bij de presentatie van de resultaten op 23 maart bij Seats2Meet in Utrecht. Meer informatie op de projectpagina.
Pierre Spaninks schrijft iedere zondag over zzp’ers in TPO Magazine. Hij is ook hoofdredacteur van het hierboven genoemde crowdfunding project.
