Er is reden voor chagrijn: uit tellingen blijkt dat het aantal bezoekers sinds 2003 met zestien procent is gedaald. Toeristen, zowel uit Nederland als het buitenland, gaan nog graag naar de Cuyp, maar Amsterdammers laten het steeds meer afweten, vooral yuppen weten de markt niet te vinden. Zaterdag is nog steeds een topdag, maar door de week vallen de lege plekken op. Niet gek dus dat er veel wordt gekankerd. Of juist grimmig gezwegen.
De problemen van de Cuyp zijn niet uniek, maar alles komt hier scherper aan het licht door de verwevenheid met de winkels achter de kramen. De VoS, de Verordening op de Straathandel, regelt dat degene met de hoogste anciënniteit de beste plek krijgt. Op de Cuyp heb je pas na 25 jaar een vaste plaats, na nog eens 20 jaar heb je een goede vaste plaats. Officieel moet je daar dan zelf gaan staan, maar winkeliers betalen grif voor zo’n voorportaal voor hun winkel, en de marktkoopman is ‘flexibel’: dan gaat hij toch in zijn kraam zitten niksen? Geen wonder dus dat een hoog nummer geld waard is, veel kooplui zien het als hun oudedagsvoorziening en ‘daar blijft iedereen met zijn poten vanaf.’
Gevolg is dat de Cuyp op slot zit en dat de plannen om de markt weer in beweging te krijgen precies dat blijven: plannen. Neem het idee om de kramen met hun gezicht naar de winkels te zetten, dus met de ruggen tegen elkaar. Zo ben je in een klap van het verpachten af. Het werd in 2009 geopperd, vijf jaar later was er op zondag een ‘operationele proef’, het evaluatierapport was positief, maar de kooplui zijn ernstig verdeeld en de kans is miniem dat het stadsdeel doorzet.
Toch zijn er ook kleine successen te melden, met name op de ‘derde markt’, zoals het stuk tussen de Van Woustraat en het standbeeld van Hazes heet: er staan nu elke dag twee bakkers en sinds de vorige lente is er op woensdagen een biologisch marktje. In juli komt er aan de kant van de Van Wou een kunstwerk om de ingang van de markt beter zichtbaar te maken.
Hoe het nu verder moet? ‘De gein moet terug op de Cuyp’, zegt Bert van den Ende, die zowel een winkel als een kraam drijft. Hij moet begin mei nog worden verkozen tot de nieuwe voorzitter van de OVAC, de Ondernemersvereniging Albert Cuyp, maar hij barst van het zelfvertrouwen. ‘Met een marketingbureau hebben we een fantastisch plan gemaakt, waardoor er straks twee keer zoveel mensen langs de kramen komen. Als iedereen zijn geld weer kan verdienen, dan komt de gein vanzelf terug.’ Val hem nu nog even niet lastig met verzelfstandiging, rug-aan-rugopstelling, branchering en het afbouwen van de anciënniteit, eerst zorgen voor omzet.
Branie? In ieder geval heeft Van den Ende gezorgd voor draagvlak: een ploeg van negen nieuwe bestuursleden, keurig verdeeld over de drie deelmarkten waaruit de Cuyp bestaat. En hij gelooft erin, voor honderd procent: ‘We gaan bijvoorbeeld aanhaken bij Sail, de Cuyp krijgt een eigen lied en de 750 miljoenste bezoeker gaan we in het zonnetje zetten. Het dak gaat eraf.’ Zo kennen we de kooplui van de Cuyp weer.
Facts
Oprichtingsjaar: 1905 (vanaf 1912 een dagmarkt)
Dagen: maandag t/m zaterdag
Aantal kramen: 267
Bezettingsgraad: 88 procent
Tendens: op slot
Tips
• Danny en Ching Wong. Sambal van tante Sonja in tientallen smaken (drie voor een tientje)
• Waheeda Afriat (Spicy Carves). Handgemaakte sjaals die zijn opgebouwd uit lagen (vanaf 25 euro)
• Peter Bakker (Stones and bones). Opgezette vlinders, fossielen en geprepareerde beesten, voor 120 euro neem je een vleermuis mee naar huis
