Drie moeders biechten op…

Ellen vindt haar zoon een aansteller; Ilse heeft moeite met opmerkingen van Islamitische jongens op de school van haar dochter; Marjan liegt tegen haar zoon over zijn vader.

Ellen (41) is single moeder van een zoon (14). ‘Ik probeer zijn gevoelens serieus te nemen maar eigenlijk vind ik mijn zoon een aansteller’

‘Mijn zoon is altijd een gevoelig mannetje geweest. Hij huilde veel als baby en ook als peuter was hij snel uit zijn doen. Hij was een moeilijke eter, sliep slecht en was heel éénkennig. Nog steeds is hij al die dingen. Hij wil alleen bepaald soort brood, anders krijgt hij last van zijn darmen. Hij houdt niet zo van dit want dat voelt zo raar in zijn mond en hij vindt dat niet zo lekker want de nasmaak is zo vreemd.

Begrijp me niet verkeerd, ik hou zielsveel van mijn zoon. Hij is bijzonder, lief, creatief en zachtaardig. Maar desondanks kan ik me soms enorm irriteren aan zijn ontzettende gemiereneuk, pardon my french. Hij heeft altijd wat! Hoe vaak we niet naar de huisarts gaan… Ik probeer het tegen te houden, maar als de gymleraar belt dat hij rillend en kreunend op een bankje ligt, bel ik voor de zekerheid toch maar even de dokter. Stel je voor dat het wél wat is en ik heb gezegd: kom op, stel je niet aan! Dat zou ik mezelf nooit vergeven.

Dat gezegd hebbende, valt het tot nu toe altijd mee. Zoals die keer dat hij ervan overtuigd was dat hij een longontsteking had, of toen we naar de eerste hulp moesten omdat zijn pols gebroken was. Not. Hij heeft ook vaak vage klachten. Een opgezette buik. Last van zijn darmen. Pijn in zijn nek. Kramp in zijn been. Hoofdpijn. Er is altijd wel wat te miepen. Volgens een vriendin is mijn zoon hoog gevoelig. Ik geloof het meteen! Als hij niet zo ontzettend gevoelig zou zijn, zou hij ook niet steeds van alles voelen. Maar moet je altijd aan al die gevoelens toegeven?

Waar je aandacht aan geeft, dat groeit. Dat probeer ik hem soms voorzichtig uit te leggen maar meestal valt dat helemaal verkeerd. Dan krijg ik de wind van voren, dat ik hem niet serieus neem en dat ik altijd alles weg-relativeer. Ik weet dat het belangrijk is dat dingen er mogen zijn. Ik probeer begrip te tonen. Maar waar trek je de grens? Deep down denk ik vaak: kom op jongen, stel je niet aan! Ik kan het niet hardop tegen hem zeggen. Maar vaak wil ik schreeuwen: grow some balls!’

Ilse (42) is getrouwd en moeder van drie dochters. ‘Ik heb moeite met de Islamitische cultuur’

‘Ik ben geen racist. Mij schoondochter is Turks en ik hou van haar. Ik sta open voor andere culturen en hou van reizen. Maar ik vind de Islamitische cultuur vrouwonvriendelijk. Dat betekent niet dat ik discrimineer. Ik heb ook aanmerkingen op de westerse cultuur. Ik vind onze weggooi-cultuur om te huilen. Maar ik ben wel vrij om me te kleden en te gedragen zoals ik dat wil. In Turkije is dat wel anders. Ik heb er slechte ervaringen met mannen. In restaurants en op de markt word ik er structureel genegeerd. Als ik een vraag stel, kijken mannen langs mij heen en geven antwoord aan mijn man. Alsof ik niet besta! Ik ervaar het als zeer respectloos en onprettig. Ik voel me niet op mijn gemak in Turkije. Ik ga liever op vakantie naar Griekenland.

Ook in Nederland hebben we te maken met de vrouwonvriendelijke kant van de Islamitische cultuur. Mijn dochter zit op school met ongeveer 80 procent Islamitische klasgenoten. Als zij een minirok aan doet naar school of een hemdje met spaghettibandjes, word ze standaard uitgemaakt voor ‘hoer’. Omdat ze geen zin heeft in confrontaties, doet ze op warme dagen een lange broek aan naar school. Van Islamitische vriendinnen hoort zij dat hun broers thuis als prinsen worden behandeld en zij van jongs af aan moeten helpen in het huishouden. Ik vind die ongelijkheid heel erg. Ik ben opgegroeid met een feministische moeder en ben trots op wat de feministen bereikt hebben: gelijkheid tussen man en vrouw.

Als mijn dochter op school wordt uitgescholden omdat ze er naar Islamitische standaard niet bedekt genoeg uitziet, raakt mij dat in mijn vrouwelijke, feministische kern. Ik vind dat school veel harder moet optreden tegen deze jongens. Schorsen bij de eerste keer, van school sturen als het nog een keer gebeurt. Ook de overheid moet als geëmancipeerde samenleving een duidelijk standpunt hard optreden bij haatuitingen tegen meisjes en vrouwen. Dat maakt mij geen racist, maar een feminist en daar ben ik trots op!’

Marjan (43) is single moeder van een zoon. ‘Ik vertel hem dat ik weduwe ben, maar dat is een leugen…’

‘Mijn zoon denkt dat hij geen vader heeft. Ik heb hem altijd verteld dat hij is overleden toen ik zwanger was van hem. Op mijn dertigste ben ik naar Canada verhuisd om te werken in een  boekwinkel. Ik werd er verliefd op een Canadees en raakte zwanger. Halverwege de zwangerschap kwam hij om tijdens een dodelijk auto-ongeluk. Ik ben teruggegaan naar Nederland, waar ik ben bevallen van mijn zoon.

Dat is het verhaal zoals ik het aan mijn zoon en mijn familie heb verteld. Niemand weet wat er echt gebeurd is. Ik was zo verdrietig en beschaamd toen ik terugkwam naar Nederland, dat ik niet durfde te vertellen wat er echt was voorgevallen. Ik was inderdaad verliefd geworden op een Canadees maar hij was al met iemand anders getrouwd en de relatie was verre van goed. Ik zie nu in dat hij mij gewoon gebruikte. Alles bij elkaar heeft het een jaar geduurd. Toen ik zwanger werd, heeft hij me zonder pardon aan de kant gezet. Hij wilde niks meer met mij te maken hebben. Uit pure wanhoop ben ik teruggegaan naar Nederland.

Inmiddels is mijn zoon elf jaar en heeft hij steeds meer vragen over zijn vader. Wat was hij voor man? Lijkt hij op hem? Heeft hij nog familie in Canada? Ik probeer zijn nieuwsgierigheid te temperen door te vertellen dat zijn familie niet achter onze relatie stond en dat ze geen contact met ons willen. Maar het voelt niet goed om steeds tegen mijn zoon te liegen. Het web van leugens wordt alleen maar groter en ik ben als de dood wat er gebeurt als mijn zoon achter de waarheid komt.

Ik wil mijn zoon beschermen voor de waarheid. Maar tegelijkertijd weet ik: de waarheid duurt het langst. Uiteindelijk komt het uit. Mijn zoon heeft ook recht op de waarheid. Maar als ik het vertel, moet ik ook vertellen dat zijn vader al een gezin heeft en niks van hem wilde weten. Ik heb meerdere keren contact gezocht na zijn geboorte en hij heeft nooit gereageerd. Ik wil mijn zoon beschermen voor die afwijzing. Maar leven met een leugen voelt ook niet goed. Het vreet aan me. Ik weet niet wat ik moet doen. Het is een duivels dilemma…

Foto van Ben White via Unsplash

Mijn gekozen waardering € -

De artikelen van Anne verschenen eerder in tijdschriften en kranten waaronder Fabulous Mama, Viva, Margriet, Linda en NRC Next. Anne is cultureel antropoloog en eigenaar van Uitgeverij 11