De website liet een hippie-plaatje zien met yurts, een grot, boomhutten, chill ruimtes, ecotoiletten, tuinen en velden vol aloë vera. In realiteit was het nog specialer. Het was mijn eerste kennismaking met een ecologische, duurzame manier van leven. Hier ontstond mijn bewustzijn over hoe we met onze behoeften de Aarde aan het uitputten zijn en hoe we beter voor onze leef-omgeving moeten zorgen. Een internationaal gezelschap van overwegend Engelsen woonden hier. Het geheel werd gerund door de oprichter die er al vanaf begin jaren ’90 woont. Het land rondom zijn huis heeft hij met de hulp van honderden vrijwilligers vormgegeven tot een ongekend paradijsje.
In 2019 besloten we terug te keren om het offgrid, houten tiny home dat mijn partner ontworpen en gebouwd had, te kunnen uittesten. Ik kende inmiddels de risico’s en twijfelde, maar toch besloot ik het aan te gaan.
Druk zijn als statussymbool
Elke zondag was het Open Dag, waarop mensen uit alle hoeken van het eiland kwamen, en ook uit andere landen, voor een plantaardige maaltijd in de zon en een rondleiding over het terrein. De meesten waren totaal verrast door wat ze zagen. De rust, de sfeer, de alternatieve eco-vriendelijke manier van leven, dat wilden er meer. Het werd gepresenteerd als een utopisch eco paradijsje en dat was het in zekere zin ook, maar wat mensen zondags niet zagen was de stress waarmee de oprichter, laten we hem John noemen, elke dag rondliep. Hoe er altijd druk werd gedaan door en rondom hem, want als je niets deed, was je nutteloos en waardeloos.
Het druk zijn als statussymbool werd door John in deze alternatieve, ecologische setting volop uitgedragen. De gewichtige meetings van overheidsinstanties en allerlei milieu-organisaties die veel van zijn tijd opslokte; je moest en zou het horen. Daarmee kreeg hij dan ook veel gedaan. De spanning die hij vaak in zich droeg, was van een afstand al voelbaar. Een volledig door zichzelf geobsedeerde man, die geen enkele interesse in de ander heeft, tenzij die ander iets voor hem kon betekenen. Maar wel houdt van Moeder Aarde en haar gaat ‘redden’ van de ondergang.
Fake wereld
Wat mij naast alle duurzaamheid-lessen het meest opviel, was dat alles uit het ‘normale’ werkende leven ook in deze idealistische setting zichtbaar was: grote ego’s, neerkijken op anderen (vooral op de ibicencos, de oorspronkelijke bewoners van Ibiza, én op vrouwen), machtstructuren, uitsluiting, seksisme, toxisch gedrag, een zekere angstcultuur, hypocrisie, kwaadsprekerij over de bewoners. Vooral in 2019 toen we er voor de tweede keer – en dit keer voor langere tijd – gingen wonen, werd dit heel duidelijk.
Je kunt je nog zo mooi voordoen aan de buitenwereld, van binnenuit is de boel langzaam aan een verrottingsproces begonnen dat onhoudbaar is. En dat vind ik nog het meest pijnlijke. Je denkt met elkaar aan een mooiere wereld te bouwen, maar in wezen is het fake. Nu is het fake-gehalte op Ibiza al vrij hoog. Van ‘hippies’, spiri’s, feesten tot bedrijven. ‘Fake it before you make it’ viert er hoogtij. Maar zonder nu al te negatief te worden; het eiland is beslist een wonderschone ontsnapping uit het vaak grijze Nederland.
Vernietigend begin van de dag
De giftigheid binnen de community was niet zozeer afkomstig van haar bewoners, maar van de man die de ecologische gemeenschap destijds met een ambitieus idealisme creëerde. Elke ochtend na het ontbijt hield hij een vernietigend praatje over de toestand van de wereld, het eiland en invloedrijke, hebzuchtige mensen op Ibiza die hij niet kon luchten. Menigeen kon het maar amper verdragen. Motiverend was het dan ook allerminst. Toch lieten we het toe, hij was de baas. Het was zijn huis, zoals hij wel eens zei, zodra dat hem beter uitkwam.
We vonden allemaal een manier om ermee om te gaan. Ik probeerde me vooral te richten op het mooie, positieve van de community, de bijzondere en fijne mensen die ik in de loop der tijd daar ontmoette. Dat lukte me in het begin goed, maar later niet meer. Ik skipte als enige die zure ochtend-praatjes, wat me na een tijdje niet in dank werd afgenomen. Ik werd genegeerd door de oprichter en deed er niet meer toe. Mijn partner en ik wisten al gauw dat dit avontuur tijdelijk zou zijn en na een tijdje besloten we te vertrekken naar Mallorca.
Stille trom
Uiteindelijk is de hele community opgedoekt. Iedereen vertrok met stille trom. De meesten waren er ook maar tijdelijk. Gedurende de jaren heb ik verschillende bewoners hals over kop zien vertrekken. Ze trokken het gedrag niet van John en evenmin dat van zijn macho-rechterhand, die regelmatig voor langere tijd langs kwam en het leuk vond het vuurtje verder op te stoken. John, inmiddels zeventig jaar oud, woont er nu alleen, zoals hij uiteindelijk ook wilde, maar niet de moed had om dat op een fatsoenlijke manier kenbaar te maken. Negeren en onbeschoftheid bleek zijn tactiek om de bewoners weg te jagen.
De open zondagen zijn al wat jaren verleden tijd, maar hebben bij velen op Ibiza warme herinneringen achtergelaten. Het was een ontmoetingsplek, een toevluchtsoord, waar iedereen welkom was. Vooral op een eiland waar tussen alle magische en vooral de vele vluchtige momenten ook eenzaamheid schuilde. Wat rest is het groene hart dat symbool stond voor deze community. Een groen hart met een rafelrandje.
Op handen gedragen
Het gekke is, velen op Ibiza dragen ‘de eco-warrior’ op handen; mannen, maar vooral vrouwen. Soms lees ik op de sociale media nog wel eens wat over de voormalige community en wordt hij de hemel in geprezen ‘voor wat hij allemaal voor het eiland heeft gedaan’. Invloedrijke, voor de buitenwereld, populaire mensen komen met veel weg.
Je hoeft dus niet bij een media-bedrijf, voetbalclub, politieke partij of ministerie te werken om giftige ego’s te moeten verduren. Zelfs in een idealistische en idyllische eco community kom je ze tegen. Er valt niet aan te ontsnappen. In dit geval was er maar één oplossing: get the hell out of there.
Er zijn momenten dat ik die weelderige vallei voor me zie, de hobbelweg er naartoe, de omringende johannesbroodbomen, de honderden jaren oude terrassen, ‘ons’ houten huisje, de door mijn partner aangelegde groentetuin, en met lichte weemoed terugkijk. Het was een bitterzoete droom.
Sommige bewoners hebben voor altijd een warme plek in mijn hart. Want aan hen lag het niet.
Beeld: Adrien / Unsplash
