Er staat een eenzaam kuipje margarine van het Albert Heijn huiswerk op de kantoortafel. Ernaast twee mandjes met witte en bruine bolletjes met kaas, ham, filet americain en brie. Op sommige wat rucola. Melk, karnemelk, koffie en thee. Geen doos met tissues.
Zojuist arriveerde ik op de vijfde verdieping van een kantoorgebouw in Utrecht, bij de Patiëntenfederatie. Gehaast, vijf minuten te laat, maar ik blijk de tweede aanwezige. Niemand staat te trappelen om hier te zijn.
Ik stel me voor aan de enige andere moeder die er al is. Ze kijkt me lang aan en herhaalt mijn naam. Ze spreekt ‘m opvallend goed uit met korte klanken, de juiste klemtoon en een harde -Z: ‘Ben je misschien een vriendin van Ruben?’
Haar naam is Jessica en ze blijkt vrienden van ons te kennen, Ruben en zijn vrouw Aldijana. Er begint me iets te dagen. Ruben vertelde een tijdje geleden over een oude vriendin van hem die ook een doodgeboren zoontje had gekregen, James. Hij had haar ons artikel gestuurd. Wij waren de eerste van in totaal vijf stellen in hun omgeving die een doodgeboren kindje kregen.
We zijn hier om het te hebben over obductie na het overlijden van een kind. Dat is het onderzoek om de doodsoorzaak vast te stellen, wat de meeste mensen kennen van tv-series zoals CSI. Het lichaam wordt op een metalen snijtafel opengesneden, de organen stuk voor stuk eruit gehaald, bekeken, gemeten en gewogen en voorzichtig teruggeplaatst. Soms worden ook de hersenen bekeken. In geval van doodgeboorte zal de placenta worden bestudeerd, worden er bloedtesten op genetische afwijkingen gedaan. Er wordt gekeken naar symptomen van infecties en er worden microbiologische monsters afgenomen.
Niet alle ouders laten dit onderzoek doen: sommigen vinden het een naar idee om hun kind te laten opensnijden. Wij wilden het wel en kregen onze zoon terug met een v-hals rond zijn nek en een rits op zijn buik. Samen met onze uitvaartondernemer Ruth haalden we hem op. De analist die ons ontving wist zich geen raad met onze vragen. Er komen bijna nooit ouders bij pathologie.
Buik
Mijn niet meer weg te moffelen zwangere buik voelt vandaag teveel. Niemand zal het zeggen, maar misschien voelen ze het wel. Iets wat ik zelf zo vaak ervoer na de doodgeboorte van Mikki. Ik vermeed baby’s en zwangeren als de pest. Niet alleen in het dagelijks leven, ook op social media zette ik elke aanstaande of kersverse vader of moeder op mute. Uit zelfbescherming.
Andere ouders druppelen binnen. Twee stellen en nog een moeder. De zoon van Jessica, James overleed een paar dagen voor de uitgerekende datum in haar buik. Er kwam geen duidelijke oorzaak uit de obductie.
Wat ging er goed en wat ging er fout rondom die obductie, willen de twee gespreksleiders weten. Artsen zijn bezig met het opstellen van een richtlijn en willen graag input van ouders, die een obductie op hun kind hebben laten doen. We vertellen onze verhalen.
Een van de stellen schiet tijdens het vertellen vol. Ik zoek.
O ja, geen tissues. Het is nog maar een paar maanden geleden gebeurd. Wat moedig dat ze hier nu al zijn. Iedereen die hier vanavond is wil dat de zorg wordt verbeterd. Dat andere ouders zoveel mogelijk wordt bespaard wat hen is overkomen.
Dat er bijvoorbeeld niet geheimzinnig wordt gedaan over de aanwezigheid van een GGD-arts, die er is om vast te stellen of het wel of niet een natuurlijke dood betreft. Oftewel: of je zelf als ouder iets met de dood van je kindje te maken hebt gehad.
Dat er niet door een arts-assistent wordt gevraagd of ze bij je op de kamer naast de wasbak even snel een stukje weefsel van je kind mogen afnemen. Haar collega zag mijn gezicht betrekken en zei snel: ‘Misschien kunnen we dat beter ergens anders doen…’
Ik kan er nog boos om worden. Ons kind is geen dode kikker die je even naast me prepareert, als ware het voor een practicum.
Leed vergelijken
Wanneer het mijn beurt is, praat ik met trillende stem. Ik haat dat. Waarom ineens die emotie? Ik heb ons verhaal wel tientallen keren verteld het afgelopen jaar, tot in den treure. De vraag ‘heb je kinderen’ greep ik keer op keer aan om te vertellen over hem. Al was het de loodgieter die het vroeg.
Tegenover me zit een moeder die niet één, maar twee kinderen verloor. Dan hebben wij het nog relatief makkelijk gehad, schiet door mijn hoofd. Mikki was al dood en kwam stil ter wereld. We hadden hem een aantal dagen bij ons thuis, maar hebben hem niet gekend, niet echt. We weten niet wat voor kleur ogen hij had, hoe hij zou hebben geklonken als hij huilde of lachte.
Wat een rare kronkel, Zvez. Doe normaal met je leed vergelijken. Het is allemaal erg.
De stiltes worden onderbroken door een bromvlieg die steeds met zijn dikke lijf tegen de tl-buizen aanvliegt. Een van de vaders zegt grappend dat hij toch wel uit had gekeken naar de ons beloofde warme soep. Er was iets misgegaan met de catering; de meisjes waren zelf naar de Albert Heijn gerend om nog snel bolletjes te kopen.
Over wat er goed ging zijn we het allemaal eens: begripvolle verpleegkundigen en artsen, goede uitleg over de obductie. Hoewel een folder met informatie om thuis nog eens rustig na te lezen wel fijn zou zijn. Een vast aanspreekpunt waarmee je kunt bellen en mailen als je nog vragen hebt.
Ook over wat er fout ging komen de verhalen overeen: bijna niemand kreeg rond de afgesproken datum een telefoontje over de uitslag. Bijna allemaal belden we er zelf achteraan. Sommigen kregen ook een rekening, sommigen niet. Wijzelf kregen in eerste instantie een brief van het ziekenhuis, geadresseerd aan Mikki de Vrieze – alsof hij er nog gewoon was. Het was de rekening van zijn eigen obductie.
De gespreksleiders vragen nog of we willen meelezen wanneer de conceptrichtlijn er is over ongeveer anderhalf jaar. Eensgezind zeggen we ja. ‘Tegen die tijd wel zelf erachteraan bellen’, grap ik nog. Dan staat iedereen op en vertrekt. Geen nagepraat.
Na afloop stuurt de moeder van James, Jessica, nog een appje. We besluiten een keertje thee te gaan drinken. Ik app haar nog wat een mooie profielfoto ze heeft. Het is er een van James.
Ze stuurt een smiley met heart eyes terug.
De hele serie teruglezen?
Hier staan de eerste vijf afleveringen:
1: Gefriemel.
2: Zombies.
3: Anders onder controle.
4: Doorgetrokken streep
5: Kompas.
En lees verder bij de volgende aflevering:
