De huidige bezetting van Long Distance Calling, opgericht in 2006, bestaat uit de gitaristen David Jordan en Florian Füntmann, bassist Jan Hoffmann en drummer Janosch Rathmer. De band maakte in 2020 diepe indruk met hun zevende album How Do We Want To Live?. De vraag uit de titel vindt nu zijn vervolg op Eraser, en het antwoord stemt niet vrolijk.
De Amazone brandt
“Het is niet vijf voor twaalf, maar vijf over twaalf”, zegt drummer Janosch Rathmer, als ik hem spreek. Het is een paar weken nadat ik met eigen ogen heb gezien hoe waar deze uitspraak is. Ik was afgelopen najaar, in september en oktober, in de Braziliaanse Amazone. De situatie daar was onverminderd alarmerend. Het aantal gedetecteerde bosbranden zou de hoogste in vijftien jaar zijn. Volgens data van het ALARMES Platform van het Laboratory for Environmental Satellite Applications (LASA) van de afdeling Meteorologie van de Federale Universiteit van Rio de Janeiro was van 1 januari 2022 tot 10 september van dat jaar ongeveer 6,7 miljoen hectare afgebrand in het bioom, dat is inclusief weilanden, recent ontboste gebieden en bos. Manaus, hoofdstad van de deelstaat Amazonas, maar ook andere steden in het gebied, lagen regelmatig onder een dikke deken van rook. De rook van de branden bereikte zelfs São Paulo in het zuiden van Brazilië.
Long Distance Calling is zeker niet de eerste band die aandacht vraagt voor de huidige, deplorabele staat van de natuur in de wereld. De Amerikaanse musicus, ornitholoog en schrijver Jonathan Meiburg lanceerde met zijn band Shearwater vorig jaar zomer het album The Great Awakening, de neo-klassieke toetsenist Nils Frahm maakte Music For Animals en ook Brian Eno bracht een klimaatalbum uit. Het luidste, meest directe en gepassioneerde statement in deze tot dusver is te vinden op Eraser van Long Distance Calling. De stroom ellende die in de, met hulp van Greenpeace gemaakte, video van het epische titelnummer voorbij raast is zwaar deprimerend. Schier eindeloos zijn de beelden van de wereldwijde vernietiging van de natuur: vervuiling, gifbelten, plastic soep, bosbranden, orkanen, smeltende poolkappen, wapengeweld, oorlogen, vluchtelingen, lijdende mensen en dieren. Het is het laatste nummer van het album. Daaraan vooraf trekt een cavalcade van mede-aardbewoners voorbij, dieren die ieder op zich met uitsterven worden bedreigd.
Huis van Sloth
Enter: Death Box luidt de titel van de openingstrack. Een pianomelodie als uit een speeldoos tinkelt van tijdloze schoonheid, maar de tijd is op, de schoonheid schrijnt, is in verval. De poorten van het themapark met daarin de laatsten van hun soort openen zich, metalgitaren exploderen en hakken als rondcirkelende messen in op levens die, door de onverzadigbare hebzucht van één soort, op niets ontziende wijze worden afgebroken, om hun vlees, hun huid, hun hoorn, hun slagtanden, uit minachting voor leven, of gewoon, omdat het kan.
Het aangrijpende singlenummer Kamilah vertelt met afwisselend robuuste crescendo’s en diep-melodieuze en weemoedige akkoorden het verhaal van de gorilla’s in de Centraal- en West-Afrikaanse regenwouden en hoe hun bestaan wordt bedreigd, door stropers en houtbedrijven, en oprukkende verstedelijking. Hun verhaal is ook dat van de orang-oetans in Borneo en Sumatra. Het is het verhaal van de Amazone in Zuid-Amerika, een gebied cruciaal in de strijd tegen de opwarming van de aarde. Het is daar waar de luiaard woont, Sloth, één van hen die voorbij komen op Eraser, met zijn trage motoriek en eeuwige glimlach misschien wel het meest onschuldig van allemaal. Een jazzsaxofoon, langzaam en zonder haast, als een luiaard die zich door het bladerdak van het regenwoud beweegt, blaast een weemoedig eerbetoon aan dit bijzondere, tot de verbeelding sprekende wezen.
Ritme van leven
Voordat we het over Erasure gaan hebben, laat ik Janosch Rathmer enkele handgemaakte, organische percussie-instrumenten zien die een vriend van mij uit Manaus heeft gemaakt en waarmee de geluiden van het tropisch regenwoud tot ‘leven’ kunnen worden gewekt. Hij kijkt belangstellend toe als ik een alternatieve rainmaker demonstreer, een brulaap oproep uit een bewerkte kokosnoot.
Ik ben erg blij dat ik vandaag met de drummer van de band spreek. Ik ben net terug uit Brazilië, de Amazone, en laten we wel wezen: Brazilië is ritme. Ze horen bij elkaar.
Hij knikt bevestigend: Je hebt helemaal gelijk. Vooral in Brazilië hebben ze veel vreemde percussie-instrumenten. Er was ooit een metalband uit Brazilië genaamd Sepultura. Ken je die? Ze namen dat album op met allemaal mensen uit de Amazone.
Janosch Rathmer doelt hier op Roots, het zesde studioalbum van de Braziliaanse thrash-groovemetalband Sepultura, dat begin 1996 uitkwam. Het was het laatste studioalbum met zanger/ritmegitarist Max Cavalera, met zijn broer Igor in 1984 oprichter van de band. Roots valt op door het innovatieve gebruik van Braziliaanse muzikale structuren. Het groove-percussie-georiënteerde geluid, de klankkleuren en esthetiek verwijzen in grote mate naar de achtergestelde inheemse volken en culturen van Brazilië. Zo bevat het nummer Itsári een Xavante gezang dat ook weer is te horen in het nummer Born Stubborn.
Met Roots wilde Sepultura het eigen Braziliaanse erfgoed omarmen. De eerste inspiratie voor het concept voor het album kwam van de film At Play in the Fields of the Lord uit 1991 van Héctor Babenco, die was gebaseerd op de gelijknamige roman uit 1965 van de in 2014 overleden Amerikaanse romanschrijver, natuurkenner, wildernisschrijver, zenleraar, CIA-agent en milieuactivist Peter Matthiessen.
Met name de scène waarin de, door drugs hallucinerende, hoofdpersoon met een parachute uit een klein vliegtuig springt om zich bij een bedreigd inheems volk te voegen en met hen samen te leven, inspireerde Max Cavalera. Hij nam contact op met Angela Pappiani, in die tijd de communicatiemedewerkster van het Braziliaanse Centrum voor Inheemse Cultuur. Bijna een jaar later regelde Pappiani een kleine groep met de band, haarzelf en toenmalig manager Gloria Cavalera (de echtgenote van Max) om in de Braziliaanse deelstaat Mato Grosso het volk van de Xavante te bezoeken en met hen op te nemen.
In een interview uit 2016 met Nashville Scene herinnerde Igor Cavalera zich: “Elke seconde van die reis was waanzinnig op een zeer inspirerende manier. Maar er zijn een paar dingen die er echt uitspringen. Zoals toen ze ons uitlegden hoe de enige manier was waarop ze muziek schreven: als iemand in de stam de muziek droomde. Ze konden niet zomaar een tekst of een melodie schrijven. Het moest hen in een droom worden overgebracht. Vanuit het oogpunt van een muzikant was het zoiets als: ‘Wauw, dit is een heel andere manier om muziek te benaderen’.” (Bron: Wikipedia)
Roots betekende een belangrijke koerswijziging voor Sepultura. In de muziek was voortaan meer aandacht voor de diversiteit van de Braziliaanse cultuur. Ook de Amazone bleef trekken. In september 2020 bracht de band, met als zanger de Amerikaan Derrick Leon Green die in 1997 Max Cavalera opvolgde, de videoclip Guardians of Earth uit, een nummer van Sepultura’s album Quadra. De video was geregisseerd door de Braziliaan Raul Machado en bevatte exclusieve, door Amazon Frontlines verstrekte beelden van inheemse volken en dieren wier bestaan wordt bedreigd door winningsindustrieën (mijnbouw, ruwe olie, goud), de onverschilligheid van de (toenmalige) regering en ontbossing. Guardians of Earth was en is een oproep om het publiek te inspireren tot bewustwording en actie om het Amazonegebied te beschermen.
Extinction Rebellion
Maar genoeg afgedwaald. Terug naar Janosch Rathmer en Erasure. Behalve aan diersoorten die dreigen uit te sterven, is het album van Long Distance Calling opgedragen aan de jonge mensen van de wereld. Zij die tegen ons zeggen: De tijd is op. Het is tijd om te handelen.
Heb jij contact met groepen als Extinction Rebellion?
Ik heb twee kinderen. Die zijn nog vrij jong, acht en vier. Maar vooral mijn oudste, die van acht, is heel anders dan ik was op die leeftijd. Wat gebeurt er op dit moment op aarde? Daar geeft hij om. Daar denkt hij over na. Toen ik acht was, was ik bezig met buiten zijn, spelen met mijn vrienden in het bos of voetballen. Bij mijn zoon zie ik dat hij om de natuur geeft, om dieren. Hij heeft zelf besloten geen vlees meer te willen eten. Mijn ouders aten geen vlees. Ik ben vegetarisch opgevoed. Bij hem was het zijn eigen keuze. Zoveel jonge mensen zijn echt bang voor de toekomst, en ze moeten bang zijn, iedereen moet bang zijn. Ik denk dat het heel belangrijk is dat ook wij als volwassen mensen om deze planeet geven, die we achter laten voor onze kinderen. Het is niet vijf voor twaalf. Het is vijf over twaalf. Nu is de tijd om te handelen. Maar dan is er die verschrikkelijke oorlog vlak bij ons. En dat vertraagt alles. Het zijn in veel opzichten vreemde tijden.
Het is niet alleen de oorlog. De pandemie heeft eveneens veel vertraagd. Een paar jaar lang was men meer gericht op Covid-19 dan op het klimaat en klimaatverandering. Ik zag dat onder meer in Brazilië en in het Amazonegebied. Toen ik onlangs Manaus verliet, waren de branden in het gebied zo hevig dat de stad dik onder de rook lag.
Het klopt toch dat de Amazone een van de belangrijkste bosgebieden is om het klimaat op aarde in balans te houden?
Dat is correct. Vanwege de enorme hoeveelheid bossen die het broeikasgas koolstofdioxide of CO₂ opnemen. Maar op het moment dat de Amazone verdwijnt, neemt veel gebied daar niet alleen geen CO₂ meer op, maar geeft het ook CO₂ af aan de atmosfeer. Dat maakt het een netto bron van koolstofemissies. En dan is het einde van het klimaat zoals we dat kennen, en daarmee van de wereld, min of meer nabij. It’s The End Of The World As We Know It.
Er gebeurt op dit moment zoveel zorgwekkends. Er was de Covid-19 pandemie. Er is een oorlog gaande. Maar ik denk dat de grootste en gevaarlijkste crisis die we onder ogen moeten zien de klimaatverandering is. Gelukkig zijn er de Fridays for Future kinderen. Zij roepen ons op nu te handelen. De tijd is voorbij dat mensen kunnen zeggen: Ik heb geld, ik ga dit weekeinde winkelen in New York, dat soort dingen. Dat kan niet meer. Mensen moeten dat inzien, zich daar bewust van worden. Ik vind het echt opmerkelijk dat jonge kinderen daar veel meer mee bezig zijn en er veel meer om geven dan mensen van dertig, veertig, vijftig en zestig. Dat is ongelooflijk.
“Voor één optreden naar Brazilië vliegen kan echt niet meer”
Je hebt het over de toekomst van de wereld, van de planeet, klimaatverandering. Long Distance Calling is een tourende band.
Dat zijn we. We zijn een deel van het probleem. En natuurlijk proberen we het vliegen naar shows en zo te vermijden. Maar als we op tournee gaan, is het onvermijdelijk en moeten we met de auto. Er is niet echt een andere manier. Oké, je kunt, als je een optreden hebt, misschien met de trein. Ik denk dat het heel belangrijk is dat overheden met richtlijnen komen, wetten die het transport van mensen regelen. Dat lijkt me onvermijdelijk.
Je noemt de trein. Het zal voor een band vanuit logistiek oogpunt erg moeilijk zijn om met de trein naar alle locaties te reizen waar je moet optreden. En met een eigen trein krijg je te maken met de hele internationale infrastructuur, wat erg ingewikkeld zal zijn. Dus enig idee hoe je daar in de toekomst mee om wilt gaan? Laten we zeggen toeren en een band zijn die om het milieu geeft?
Natuurlijk moet je, indien mogelijk, iets doen om het weer in balans te brengen. Reis je met de auto, plant wat bomen. Wanneer je vliegt, betaal honderd euro extra voor het klimaat. Maar een echte oplossing is dat natuurlijk niet. Het is beter zo heel veel reizen te vermijden en in plaats daarvan minder maar wat grotere shows te spelen. Veel bands vliegen naar andere landen voor shows of ze hebben een festival in Brazilië en vliegen daarheen voor één optreden. Dat kan echt niet meer. En zeker, ik hou ervan om op tournee te zijn, om mensen te ontmoeten, concerten te spelen, maar dat zal op een andere manier moeten in de toekomst. Dat is zeker. Ik heb vrienden, die zeggen: ‘Oh, ik ben sinds drie jaar veganist, ik geef dus om het klimaat, ook al ga ik vijf keer per jaar met het vliegtuig op vakantie.’ Dat is zo dom. Er zou van overheidswege een limiet moeten worden gesteld aan hoeveel mijlen per jaar je privé kunt vliegen. En als die op zijn, verbruikt, dan zijn ze weg. Heel veel mensen zeggen te willen bijdragen, maar redeneren vaak dat als ze het een laten, het ander dus kunnen doen. Dus ja, het is erg ingewikkeld.
Het is ingewikkeld. Tegelijkertijd: door de pandemie heb ik vrienden die ik via het scherm heb leren kennen. Ik heb vrienden in de wereld die ik nooit persoonlijk heb ontmoet en toch beschouw ik ze als mijn vrienden.
Het is mogelijk. Aan de andere kant is het wel een heel andere manier van communiceren als je elkaar persoonlijk ontmoet. Maar ik weet wat je bedoelt. En het is mogelijk en beter om gewoon te bellen of zoiets. Maar elkaar ontmoeten speelt zich natuurlijk op een ander niveau af.
Op het moment dat, laten we zeggen, een theatergroep uit Zuid-Amerika niet meer in Europa kan optreden en communiceren hoe ze in hun eigen omgeving leven en wat hun problemen zijn, dan zullen mensen de problemen van anderen niet meer herkennen. Het zal hen niet meer raken. Communicatie zal altijd belangrijk blijven. Ook persoonlijke communicatie.
Dat is inderdaad belangrijk. Dus wat kun je nog meer doen als tourende band? Het is geen oplossing om dan maar livestreams te spelen. Je kunt miljoenen livestreams kijken op YouTube, maar naar een concert gaan is een heel andere ervaring. Het is niet hetzelfde. Daar komt bij dat er heel veel gaande is. Er is de oorlog. Die beïnvloedt de hele entertainment industrie. Iedereen heeft moeite om tickets te verkopen. En dan was er de pandemie die ook de muziekindustrie echt zwaar heeft geraakt. En, daar moeten we ons bewust van zijn, er komt nog veel meer aan. Aan de andere kant denk ik dat je voorzichtig moet zijn met negativiteit. Het is niet dat het je leven is of dat het je leven opeet. Het is vreemd. Het zijn vreemde tijden.
Greenpeace
De titel van het voorlaatste album van Long Distance Calling was: How Do We Want To Live? Die vraag heb je al een beetje beantwoord. Het nieuwe album Eraser gaat over biodiversiteit, over dieren die van de aarde dreigen te verdwijnen. Het zegt in zekere zin ook iets over de mensheid. Soms denk ik: Zou het niet beter zijn voor de planeet als de mens werd uitgewist?
Absoluut. Er is geen dier op deze aarde dat zo onverschillig staat tegenover het milieu als de mens. We zijn zo zelfdestructief en niet alleen zelfdestructief, we geven geen zier om enig ander schepsel op deze aarde. We gaan naar dierentuinen als we dieren willen zien. Maar de plek waar zij wonen, hun habitat, interesseert ons niet. Mijn zoon bezocht een paar weken geleden met zijn school de dierentuin in onze woonplaats. Later vertelde hij me niet meer naar de dierentuin te willen, omdat de dieren er niet gelukkig uitzagen. Dus ik dacht, oké, hij is nu acht, en hij geeft zoveel meer om dat soort dingen dan mensen van in de dertig. Ik was nooit in Brazilië, zag nooit de vernietiging in de Amazone, maar ik denk dat het pijn doet. Het is al verschrikkelijk om de foto’s te zien van wat daar gebeurt, laat staan als je er live bij bent. En er zijn nog steeds mensen in Duitsland, er zijn nog steeds mensen op deze planeet, die zeggen dat er geen klimaatverandering is, dat alles een leugen is. Het is ongelooflijk. Maar zoals ik al eerder zei is het nog steeds heel belangrijk om zoveel mogelijk een beetje positief te blijven in deze vreemde tijden.
Jullie werkten voor de video van het titelnummer van Erasure samen met Greenpeace. Hoe is deze samenwerking tot stand gekomen? Waren er al eerder contacten, of was het speciaal voor dit album dat jullie bij elkaar kwamen? En hoe verloopt de samenwerking voor de toekomst?
We verkochten een jaar of twee jaar geleden een jubileumshirt. Alle winst die we daarop maakten was bestemd voor Greenpeace. We hadden eerder een sample gebruikt, gesproken woord, over klimaatverandering. Ik belde dus Christian, de man van Greenpeace, en had een gesprek van twee uur met hem. Het klikte. Later ontstond het idee om op het nieuwe album elk nummer te wijden aan een bedreigd dier. Greenpeace bood aan daarbij te helpen. Ze hebben een pagina met informatie over de bedreigde dieren, waarom ze bedreigd zijn, hoeveel van de soort er nog zijn. Ze gaven ons ook de indrukwekkende beelden voor de video van Eraser. Het ziet ernaar uit dat zij ons zullen vergezellen op enkele data van de komende tour, om bezoekers van de show, die dat willen, van informatie te voorzien. Ik denk dat het belangrijk is om mensen bewust te maken. Dat is het minste wat wij als band kunnen doen. Er zijn veel mensen die vragen waarom we als band op de politieke toer gaan. Voor ons voelt het op dit moment goed om mensen bewust te maken van deze dingen.
Ik denk niet dat mensen bewust maken van de situatie van het milieu in de wereld, van de biodiversiteit, van de klimaatverandering, het innemen van een politiek standpunt is. Het is een ecologisch standpunt of een menselijk standpunt, maar niet speciaal een politiek standpunt.
Je hebt helemaal gelijk. Maar in Duitsland, zeker wanneer je je met deze onderwerpen bezighoudt, zeggen mensen: ‘Doe niet zo politiek, speel gewoon muziek.’ Er zijn van die idioten, maar je moet ermee omgaan. En dan zijn er de sociale media waar iedereen wat woorden kan intypen. Sommige woorden zijn aardig. Sommige woorden zijn minder aardig. Daar moet je mee omgaan. Ik denk dat het belangrijk is als je iets te zeggen hebt, zeg het dan, maar wees beleefd. Ik denk dat het belangrijk is, niet altijd maar meestal, om beleefd te zijn en ja, maak je punt.
Vijfhonderd jaar
De songs. Elk nummer is opgedragen aan een wezen, een dier dat dreigt te verdwijnen. Er is het nummer Blades over de neushoorn, Giants Leaving over de albatros, Blood Honey gaat duidelijk over bijen. Alleen 500 Years kan ik niet plaatsen.
Hahah. Dat is eigenlijk het dier waar het allemaal mee begon, nadat ik een documentaire had gezien op tv. Het was een zeer indrukwekkende documentaire over de Groenlandse haai.
Oké…
Het is een van de grootste dieren. Hij leeft in de diepzee, in het koudste en diepste deel van de Arctische oceaan, voornamelijk rond Groenland en IJsland. Hij kan vijfhonderd jaar worden.
Wauw!
Het is een bedreigd dier. Er zijn er niet veel meer over. Direct na het zien van die documentaire belde ik mijn vriend Jan, onze bassist, en vertelde hem over mijn idee om de nummers op te dragen aan bedreigde dieren. Hij had meteen zoiets van, ja, laten we dat doen. En ik zou daarover gaan praten met Greenpeace en zo. Dus ja, dat is de Groenlandse haai.
Wie of wat bedreigt het voortbestaan van de Groenlandse haai?
Mensen. Ze jagen op ze, ook al is het niet zonder gevaar om ze te eten. Het vlees is giftig als je het niet op de juiste manier bereidt. Maar er zijn er niet veel meer. Je kent waarschijnlijk ook wel die vreselijke foto’s van IJsland en Groenland als ze daar op walvissen jagen en de hele zee rood is van bloed.
Bedoel je met dat laatste de industriële walvisjacht of de jacht door de Inuit, de inheemse bevolking?
Beide.
Oké. Maar kun je begrijpen dat vooral de Inuit zeggen, nou jullie verbieden ons te leven volgens onze cultuur?
Dat is een zeer, zeer moeilijke vraag. Eet jij vlees?
Nee.
Ik eet een of twee keer per jaar vlees. Ik was enkele jaren veganist. Wat echt slecht is, hoe we dieren behandelen, hoe we de hele commerciële vleesbedrijven in stand houden, twee miljoen varkens opsluiten in kleine ruimtes, dat soort dingen. En ook dat we zoveel bossen wegvagen om koeien te houden voor de vleesproductie. En natuurlijk vind ik het helemaal prima als een inheemse man op een hert jaagt of op een konijn of gaat vissen. Dat is niet echt een probleem en heeft geen invloed op de biodiversiteit, het klimaat. Het grote probleem is dat mensen elke dag vlees willen eten, wel drie keer per dag. En liefst zo goedkoop mogelijk.
Je afkeer is gericht tegen de industriële landbouw en het doden van levende wezens vanwege onze hebzucht.
Ja. Het is hebzucht. We hoeven ze niet te doden. Een perfecte beschrijving: onze hebzucht.
Bitches Brew
Mensen noemen Long Distance Calling een post-rock band. Anderen hebben het over prog-rock, post-metal, prog-metal. Hoe zien jullie jezelf als band, muzikaal gezien? Misschien is het vreemd om te zeggen, maar ik denk als ik naar jullie muziek luister, dat zelfs Miles Davis ervan zou hebben gehouden.
Oh, dat is voor mij het grootste compliment. Ik hou van Miles Davis. Drie dagen geleden heb ik nog naar Bitches Brew geluisterd. Ik weet wat je bedoelt. Ik denk dat het voor ons gewoon instrumentale muziek is, zonder beperkingen of zo. We houden ervan om te experimenteren, nieuwe dingen toe te voegen. En soms gaan we terug naar onze roots. Maar wat we ook doen, het hoofddoel is altijd om een goed nummer te schrijven, met sterke melodieën en ritmes, en mensen te pakken met emoties.
Sloth, het nummer over de luiaard, ademt ook jazz. Je noemde Miles Davis als een van je favorieten. Beïnvloeden je voorkeuren je eigen muziek maken?
Alles waar ik naar luister is een invloed voor mij. Vroeger luisterde ik naar veel heavy stuff, extreme metal en dat soort muziek. Dat beïnvloedt me nog steeds. Toen ging ik naar jazz en elektronische muziek luisteren, naar hiphop. Dat alles kan een invloed zijn. Wij zijn geen AC/DC. Ik hou van AC/DC. Maar als het om AC/DC gaat, wil iedereen steeds weer hetzelfde album horen. Wij zijn anders. Zo kunnen we de ene keer een heel elektronisch album maken, dan weer een heavy plaat opnemen, en vervolgens met vocalen werken.
De drummer/percussionist is in een band heel vaak degene die de bijzondere geluiden maakt. Ben jij de geluidenmaker van de band, de geluidenzoeker?
Ik denk het wel, ja. Maar ik ben in onze band niet de enige die daarmee bezig is. Onze gitarist Dave is ook erg bezig met het vinden van geluiden. Als drummer ben je de ruggengraat van een band. Jij beslist wanneer mensen moeten dansen. Jij beslist wanneer ze vertragen. Jij beslist wanneer ze uit hun dak gaan. De rol van drummer in een instrumentale band is heel anders. Normaal gesproken richt iedereen zich op de zanger. Het tweede aandachtspunt is de gitarist. Dan misschien de bassist. En vervolgens de toetsenist. En de laatste in focus is de drummer. Ik denk dat het in instrumentale bands iets anders werkt. Je hebt veel meer ruimte. Iedereen heeft meer ruimte voor zichzelf, omdat er geen vocalen zijn. Bij zang staat alles in dienst daarvan. Zo simpel is het. Op ons laatste album zijn de drums erg dominant. Op het album daarvoor waren dat de keyboards en de synthesizers. En misschien hebben we op de volgende plaat, ik weet het niet, weer wat meer wilde gitaarpartijen.
De afwezigheid van vocalen geeft het publiek de mogelijkheid om zich bij de muziek eigen beelden voor te stellen.
Dat horen we inderdaad bij al onze concerten.
Familiebanden
Het nummer Blades gaat over de neushoorn, maar – en de heftigheid van de muziek onderstreept dit – zou ook over het afslachten van zeehonden kunnen gaan. Ik las een recensie waarin iemand het had over de wieken van windturbines die vogels doden.
Het verhaal achter Blades is dat ze hun hoorns afsnijden. De neushoorns worden overigens ook met uitsterven bedreigd door de jacht. En natuurlijk, bij sommige nummers ligt de betekenis meer voor de hand, zoals bij Blood Honey, het is duidelijk dat het over bijen gaat, door de honing. Bij andere, zoals 500 Years, is er meer uitleg nodig, maar kunnen mensen ook hun eigen interpretatie hebben.
Je noemde Blood Honey. Wat bedoel je precies?
Onze bassist kwam met het idee van Blood Honey. In Duitsland hebben, vooral mensen met geld, grote betegelde tuinen. Er zijn geen bloemen meer. Er zijn heel veel huizen en straten met stenen tuinen en dat maakt dat bijen niet meer genoeg bloemen kunnen vinden.
Kamilah gaat over de gorilla’s in de Centraal- en West-Afrikaanse regenwouden. Waar komt die naam vandaan?
Kamilah is een vrouwelijke gorilla. Wetenschappers ontdekten dat de gorilla en vooral Kamilah, heel dicht bij ons mensen staat. Er zijn wezens op deze planeet die zo dicht bij ons staan en het enige wat wij doen, is hun omgeving vernietigen en op ze jagen.
Kamilah, geboren in gevangenschap op 5 december 1977 in Woodland Park Zoo, Washington, in 1983 overgeplaatst naar San Diego Zoo Safari Park, Californië, is de eerste gorilla waarvan het volledige genoom is onderzocht. Uit de analyse van de onderzoekers blijkt dat mensen nauwer verwant zijn aan gorilla’s dan we eerder dachten.
Toen ik de video van Kamilah zag, deed het me denken aan de luiaard in het Amazonewoud. Soms krijgen toeristen een babyluiaard ter adoptie aangeboden, die dan uit een boom gevallen zou zijn. De realiteit is dat de moederluiaard is gedood. Zoals in de video bij Kamilah gebeurt met de gorilla’s.
Dat is precies wat de video laat zien, ja. Het is vreselijk.
Het nummer 500 Years herinnert mij aan een ander levend wezen, een boom, de Brazilian Nut Tree. Van de paranoten. Je kent die?
Paranoten? Zeker ken ik die.
Sommige van deze vaak reusachtige bomen zijn soms meer dan vijfhonderd jaar oud. Dat betekent dat ze er al stonden voordat de Europeanen er voet aan wal zetten, soms geplant door de oorspronkelijke bewoners. Ik had in die context ooit een lezing en ik liet het publiek een paranoot zien. Voor mij was de noot een soort tijdscapsule, zo legde ik uit.
En je hebt helemaal gelijk.
Maar ook de paranotenbomen worden momenteel vernietigd, net als de Groenlandse haai, beide vijfhonderd jaar of ouder.
Dat is een verschrikkelijk verhaal.
Ik hoop dat je met het album Eraser, opgedragen aan de kwetsbaren van de wereld, een positieve boodschap en hoop brengt. En daarmee wil ik afsluiten.
Heel erg bedankt. Als je denkt aan die dieren en de zeer negatieve zaken die er op dit moment gaande zijn, dan denk ik dat het heel belangrijk is om wat hoop en vreugde te hebben over de goede dingen. Ik denk dat het heel belangrijk is om nu te handelen. Als we met onze muziek kleine hoeveelheden positiviteit kunnen brengen en mensen – en de leeftijd van ons publiek varieert echt van 25 tot 80 jaar – kunnen laten nadenken over het eigen gedrag en tot enige verandering brengen, is dat een plus.
Nawoord: Reuzen die vertrekken
Een van de stevigst accelererende tracks op Eraser is Giants Leaving. De reus hier is de albatros, de machtige stormvogel die leeft in het gebied van de Zuidelijke IJszee en het noorden van de Stille Oceaan. Albatrossen hebben de grootste spanwijdte van alle nu levende vogels, tot wel driehonderdveertig centimeter. Ze maken gebruik van opstijgende luchtstromen en wisselen die af met lange glijvluchten. Van de eenentwintig soorten albatrossen worden er negentien met uitsterven bedreigd. De grootste bedreiging vormt de langelijnvisserij. De vogels komen af op het aas aan de lijn, haken aan en verdrinken. Maar er is meer wat hen bedreigt, zoals te zien in de documentaire Albatross die Chris Jordan maakte op Midway, een atol in de buurt van de Great Pacific Garbage Patch, de grootste drijvende afvalhoop ter wereld, tussen de Amerikaanse westkust en Hawaï. Beelden van dode vogels, hun ingewanden vol plastic, gingen de wereld over en zijn ook te zien in de indrukwekkende animatievideo bij Giants Leaving, die visueel en muzikaal als een death race is, een doodsrace.
Giants leaving – Reuzen die vertrekken. Het is eerder gebeurd in de geschiedenis van de wereld. Laten we het zover komen? Is het voor de wereld niet beter als die andere soort, de aanstichter van al dat kwaad, van al die waanzin, zelf verdwijnt? Aan het eind van het album gekomen lijkt het enige wat de mens rest – de Eraser video refereert hier onmiskenbaar aan Tarkovsky’s meesterwerk Stalker – gewist worden, als een plaag, zonder wie de wereld beter af is. Of is er toch nog een sprankje hoop voor ons, een toekomst? Dat, hebben we zelf in de hand.
Zoals Eraser eindigt:
This songs is a heartfelt tribute
to the gradual erosion of nature
at the hands of mankind.
Time is up.
Let’s act now.
Concert Long Distance Calling: 16 februari – Hall of Fame, Tilburg
Foto’s Long Distance Calling © Andre Stephan
