Het eerste wat opvalt aan Maria zijn haar zwembadblauwe nagels. ‘Ook een verslaving van mij’, lacht Maria, ‘nagellak.’ Ze is klein van stuk, rap van de tong en bijzonder open over haar bewogen leven. Sinds twee weken is ze opgenomen, maar nog niet zo lang geleden ging er gemiddeld 100 euro per dag doorheen. ‘Ik ging tot drie uur ‘s nachts door met basen. En altijd die paniek, hoe fiks ik de volgende hijs? Welke dealer is nog wakker?’
Er ging 100 euro per dag doorheen.
Liters wijn
We spreken Maria op de dubbele diagnose-afdeling van de Geestelijke Gezondheidszorg Westelijk Noord-Brabant (GGZ WNB) in Halsteren. Het is haar vierde opname dit jaar. Ze mag inmiddels zelfstandig naar buiten, maar op het terrein heeft ze niets te zoeken. Een knipoog: ‘Veel te koud voor een Afrikaan.’ In 2009 kwam ze vanuit Botswana voor de liefde naar Nederland. Ze raakte zwanger en was gelukkig. Tot de relatie barsten begon te vertonen. Een tweede kind kon de relatie niet redden. Hij werd lelijk en ging slaan, Maria ging drinken. Veel drinken. ‘Op het laatst dronk ik al nadat ik de oudste naar school had gebracht. Uiteindelijk ben ik weggelopen van huis, want ik voelde: of er gaat iets met hem gebeuren of met mij. Ik ben naar een Blijf van mijn Lijf-huis gegaan, en heb hulp gezocht voor mijn drankprobleem. In Bergen op Zoom kon ik opvang krijgen. Tenminste een dak boven mijn hoofd, dacht ik, en een beetje structuur, maar ik kwam van de regen in de drop.’
Altijd die paniek. Hoe fiks ik de volgende hijs?
Keihard verslaafd
Op straat is het basen begonnen. A school of hard knocks, aldus Maria. ‘Ik kreeg mijn eerste hijs van de veteranen in de scene, de zware jongens. Ik was onder de indruk van hun wereld. Het was zomer – mijn seizoen – en stortte me vol in het avontuur. Gewoon voor een tijdje, dacht ik, maar binnen drie weken was ik keihard verslaafd. Base is veel te lekker. Alsof je dagen door de Sahara loopt en je plotseling iemand tegenkomt die je een slok ijskoud glas water geeft. Na één slok wil je meer. Veel meer. Base is echt mijn drug. Ik ben van up up up! Met base ga je in 1 seconde van 0 naar 100. Daarna ben je depri, niet zwaar depri, maar dat freakiness is weg, dat gevoel van: ik ben iemand. Voor mij was base, denk ik ook, een vlucht voor de eenzaamheid. Ik ben hier alleen gekomen, heb geen landgenoten om me heen, en heb geen vriendinnen met wie ik meidengesprekken kan voeren. Dankzij de scene was ik tenminste niet meer alleen. Ik deel mijn base ook altijd. Ik vind gebruiken iets sociaals hebben. Door de chaos in mijn hoofd, vind ik het ook gewoon een prettig idee dat er mensen om me heen zijn als ik rook.’
Natuurlijk had ik geen geld, dus ging ik jatten.
Kutmens
Maria slaapt slecht en piekert veel. Toch is de klager in Maria ver te zoeken. Ze wijt alles aan zichzelf. ‘Ik ben echt een kutmens geworden door de drugs. Ik ben van binnen geen kutmens, maar mijn handelingen zijn verschrikkelijk. Ik ben gewoon een crimineel geworden. Bij de opvang in Bergen op Zoom moet je om acht uur ‘s ochtends naar buiten. Dan ga je door de stad lopen en loop je een winkel binnen. Natuurlijk had ik geen geld, dus ging ik jatten. Dat werd een soort kick. Eerst jatte ik gewoon alcohol om de dag lekker mee te beginnen, maar op een dag liep ik met telefoons en laptops de deur uit. Mijn specialiteit waren boormachines uit de Karwei. Het werd me ook zo makkelijk gemaakt. Er is nauwelijks tassencontrole. Op het laatst was ik niet meer op mijn hoede. Ik werd gesnapt en heb nu bijna overal in Bergen op Zoom een winkelverbod. (big smile). Gek hè!’
Stick to the plan
Het verleden werpt lange schaduwen. Over een week moet Maria voorkomen. Daarna hoopt ze een dikke vette streep door haar drugsverleden te kunnen zetten. ‘Dit is mijn vierde opname, en mijn laatste. Ik herken mezelf niet meer en wil ook niet de rest van mijn leven achter de tralies zitten. Maar het belangrijkste: ik mis mijn kinderen. Het werkt zo: ik zie mijn kinderen niet omdat ik gebruik. En ik gebruik omdat ik mijn kinderen niet meer zie. Snap je? Ik moet weer een goede moeder worden. Het is niet zo dat ik recht heb op mijn kinderen, mijn kinderen hebben recht op mij! Dus moet ik clean blijven. Dat zeg ik elke dag tegen mezelf: Maria, stick to the plan.’
Dit artikel verscheen in Mainline, 2018, 4.
