Het lijkt wel alsof ze expres zover mogelijk uit elkaar zijn gelegd, de twee Vinexwijken die Amsterdam telt. De ene ligt in het uiterste westen van de stad, nog voorbij Tuincentrum Osdorp, de andere ligt ruim zestien kilometer de andere kant op, verder naar het oosten kun je in Amsterdam niet komen. Hoewel ze in omvang niet veel schelen – respectievelijk 15 en 20 duizend inwoners –, wed ik dat veel Amsterdammers de eerste zelfs met het pistool op de borst niet zouden kunnen noemen, terwijl de tweede beroemd is tot over de landsgrenzen.

Een paar jaar geleden schetsten de gebroeders Robbert en Rudolf Das in hun boek Energie en onze toekomst piramidevormige steden en overkapte snelwegen op poten waar automatisch-geleide auto’s doorheen snellen. Zullen de steden er inderdaad zo uit gaan zien? En blijft de auto dus de dominante ruimteverslinder die hij nu is?

Trust, heet de lunchroom op de Albert Cuyp waar je zelf bepaalt hoeveel je betaalt voor je koffie en broodje, want hier wordt gewerkt vanuit liefde en vertrouwen. ‘Het gaat om delen’, zegt de vrijwilligster achter de toog, ‘de vreugde komt uit jezelf.’ Zijn ze expres op de Cuyp gaan zitten om hier wat meer zachtheid te verspreiden? Het contrast tussen de idealistische vrijwilligers van Trust en de geharde kooplui van Cuyp is in ieder geval maximaal. Tim Kruithof, een jonge koopman die net als zijn vader op de markt staat: ‘D’r is zoveel misgunning hier, in je gezicht zijn je collega’s aardig, maar je hebt zo een mes in je rug.’

Vinex is een vreemd woord. Het begon zijn carrière 25 jaar geleden als afkorting van een ambtelijke nota over de inrichting van Nederland, maar werd al snel synoniem met nieuwbouwwijken en alles wat daarmee in de ogen van de grootstedelijke elite fout is: saai, burgerlijk, monotoon, ‘ik zou er nog niet dood gevonden willen worden.’ Het groeide uit tot een bijvoeglijk naamwoord dat je kunt koppelen aan seks, romans, kinderen, echtscheidingen en wat al niet. Je zou bijna denken dat het om een ander soort mensen gaat, Vinexmensen.

Hoewel het van mijn huis nog geen tien minuten fietsen is, neem ik toch de tram en vervolgens de metro om op Sloterdijk te komen. Op de fiets snijd je de navelstreng met je stad namelijk niet door, je bent geen buitenstaander die zich uitlevert aan een plek en er maar het beste van moet zien te maken. Als ik tegen elf uur ’s avonds op Sloterdijk aankom, voel ik me, net als de ruim duizend gasten die hier elke dag slapen, een kat in een vreemd pakhuis.

Opwinding alom, volgend jaar komt de koning met vrouw en kinderen naar Tilburg om zijn verjaardag te vieren. Maar wat moet je hem laten zien op zijn koningsdag? Waar is de stad trots op? Het is natuurlijk aardig om hem te ontvangen op het paleis-raadhuis, waarvoor zijn oudvader, Willem II, vijf generaties eerder de aanzet heeft gegeven. Maar daarna? Voor de kermis is het te vroeg in het jaar, die vindt pas drie maanden later plaats en bovendien: dat is een wel erg afgekloven bot.